Zorgmedewerker Maaike ziet veel collega's zzp'er worden, waardoor zorg duurder wordt: 'Ze verdienen meer en kosten dus ook meer'

Door hoge werkdruk en lage salarissen in de zorg besluiten zorgmedewerkers steeds vaker uit vaste dienst te gaan. Ze worden dan zzp'er of gaan voor een detacheringsbureau werken. Dat leidt tot een sterke stijging van de zorgkosten.

Verpleegkundige Margret Kortooms is 3 jaar terug begonnen als zzp'er. Het bevalt haar goed; ze verdient meer dan ze in loondienst deed en dat extra geld kan ze goed gebruiken voor haar studerende kinderen.

Scheve gezichten

"Het zorgt weleens voor scheve gezichten", vertelt Maaike Hoogewoning. Ze werkt als operatiekamerassistent en is al 15 jaar in vaste dienst bij het Franciscus Gasthuis en Vlietland in Rotterdam.

"Collega's die niet in vaste dienst zijn en werken via een detacheringsbureau, verdienen meer en kosten dus ook meer", zegt Maaike. "Ze willen ook niet altijd nacht- en weekenddiensten draaien. Dat kan vervelend aanvoelen voor de vaste club in het ziekenhuis. Wij moeten deze diensten namelijk wél altijd draaien. Maar ja, in tijden van krapte kan je meer eisen stellen als zzp'er."

Grote problemen

"Als je in vaste dienst werkt bij een ziekenhuis is de werkdruk veel hoger", weet Margret uit ervaring. "Je kan niet zelf beslissen over de indeling van je tijd. Als zzp'er beslis je zelf wanneer je wilt werken, dat is een groot voordeel."

Voor de gezondheidszorg ontstaan door deze ontwikkeling grote problemen. In een team van vaste en flexibele krachten neemt de werkdruk voor het vaste personeel toe. Zij hebben meer verantwoordelijkheden en moeten de diensten invullen die niet worden ingevuld door tijdelijke krachten.

3 miljard euro

Door het vertrek van vast zorgpersoneel worden zorginstellingen steeds meer afhankelijk van detacheringsbedrijven en zorgbemiddelingsbureaus; organisaties die de afgelopen jaren als paddestoelen uit de grond zijn geschoten.

Als zorgmedewerkers hun vaste baan opzeggen en terugkeren als zzp'er, leveren ze dezelfde zorg voor een veel hogere prijs. Jaarlijks gaat er op die manier 3 miljard euro naar bemiddelaars, recruiters, uitzend- en detacheringsbureaus.

Plezier op de werkvloer

De vakbond voor zorgpersoneel NU'91 noemt deze ontwikkeling onwenselijk. "Dit is publiek geld dat aan de zorg toebehoort. Ik kan niet begrijpen dat het niet besteed wordt aan mensen in loondienst, aan goede salarissen", zegt voorzitter Stella Salden van NU'91.

Salden ziet ook dat inhuur van extern personeel nadelig is voor het plezier op de werkvloer. "Het is niet goed dat een team ontwricht wordt en dat twee verpleegkundigen die precies hetzelfde werk doen op een andere manier betaald worden. Dat werkt niet motiverend."

Marktwerking

Maar volgens operatie-assistente Maaike Hoogewoning kunnen ziekenhuizen niet anders.

"We hebben te weinig personeel, dus alle beschikbare operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, gedetacheerd of zzp'er, heb je keihard nodig. Anders kunnen de operatiekamers niet draaien. Het is gewoon marktwerking: als je hard nodig bent kan je meer vragen."

Detacheringsbureaus het duurst

Ziekenhuisbestuurder Marjolein Tasche van het Franciscus Gasthuis en Vlietland in Rotterdam en Schiedam ziet zich genoodzaakt om mensen van buitenaf in te huren. "Omdat ik anders op 80 procent productie zou gaan werken en dan zouden we patiënten bij de poort moeten weigeren."

Maar dat heeft wel een prijskaartje. "Inhuur van buitenaf kost heel veel geld. Aan mensen die je inhuurt ben je toch bijna twee keer zoveel kwijt. Voor een zzp'er betaal je meer dan voor iemand in vaste dienst. En mensen die via een detacheringsbureau komen zijn nog duurder. Daar blijft veel aan de strijkstok hangen."

Uit de sleur

"Maar mensen blijven zo ook behouden in de zorg", reageert directeur Marco Xenakis van detacheringsbureau Interchange in Rotterdam. "Veel mensen die bij ons komen, zijn het een beetje zat. Vaak blijkt dat, als ze gaan werken bij een detacheerder, ze niet het vak zat waren, maar meer de sleur waarin ze zaten."

Hij erkent dat zorgprofessionals bij een detacheerder meer verdienen. "Neem bijvoorbeeld een ic-verpleegkundige: die krijgt gemiddeld 300 tot 400 euro meer per maand dan iemand in vaste dienst. Wij betalen meer, omdat we flexibiliteit vragen van onze mensen. Het kan zomaar zijn dat je in een ziekenhuis komt werken dat op een uur rijden is."

Zelfroosteren

Het Franciscus Gasthuis in Rotterdam doet er alles aan om het tij te keren en probeert meer medewerkers vast te houden door een aantrekkelijke werkplek te bieden. Met aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Ze leiden in huis mensen op en werken op de intensive-care-afdeling met 'zelfroosteren': de medewerkers maken zelf het werkrooster.

Zo kunnen ze samen bepalen wie wanneer werkt. Bestuurder Marjolein Tasche: "Dat werkt als een speer en ze zijn er heel blij mee."