Wordt medische zorg voor vrouwen nu eindelijk beter? Stichting biedt petitie aan tijdens gesprek met minister Kuipers

Vooringenomenheid en gebrek aan genderspecifieke kennis zorgen er nog steeds voor dat sommige vrouwen bij ziekte niet of te laat de juiste diagnose krijgen. Stichting Voices for Women vraagt daarom aandacht hiervoor bij zorgminister Ernst Kuipers.

10 jaar lang liep Mirjam Kaijer met onverklaarde gezondheidsklachten van arts naar arts. "Ik had klachten die pasten bij overgang. Vrij snel kreeg ik dingen te horen al 'moet je niet rustiger aan doen, kun je niet wat minder gaan werken?' Maar dat wilde ik helemaal niet, ik wilde me gewoon niet meer ziek voelen."

Goedaardige tumor

Pas na een jarenlange zoektocht werd ontdekt dat Mirjam een goedaardige tumor aan haar bijschildklier had. "Het is maar een klein orgaantje, maar het regelt ontzettend veel in je lijf", legt ze uit.

"Ik was heel dankbaar dat er eindelijk de juiste diagnose lag en ik geopereerd kon worden", vervolgt ze. "Maar ondertussen waren we wel zo'n 10 jaar verder."

Onverklaarde gezondheidsklachten

Mirjam besloot een stichting op te richten die verhalen van vrouwen met onverklaarde gezondheidsklachten verzamelt: Voices for Women.

"80 procent van alle patiënten met onverklaarde gezondheidsklachten is vrouw, dat is toch totaal scheef", stelt ze. "We willen van ons laten horen, zodat het probleem een gezicht krijgt. Maar we willen ook dat de dingen veranderen."

'Vrouwen te snel richting GGZ gedrukt'

Want te vaak belemmeren traditionele denkbeelden de juiste zorg, denkt Mirjam. "Daardoor worden vrouwen te snel richting de GGZ geduwd."

"Dat lezen we eigenlijk in alle brieven en e-mails die we bij de stichting binnenkrijgen. Klachten worden toegeschreven aan stress, burn-out, te veel drukte, het lege nest syndroom, terwijl er ook heel andere, fysieke oorzaken kunnen zijn", zegt ze.

'Je zeurt, het ligt aan jou'

Petra Verdonk, universitair hoofddocent aan Amsterdam UMC, doet onderzoek naar genderverschillen in de medische wereld. Ze bevestigt dat er structurele ongelijkheid bestaat tussen diagnostiek en behandeling van mannen en vrouwen.

"Al sinds de jaren 70 weten we dat vrouwen als patiënt niet voldoende worden gehoord, dat er te weinig kennis is over het vrouwenlichaam en vrouw-specifieke aandoeningen. Klachten worden geregeld tot psychische klachten gereduceerd: 'je zeurt, je let niet goed op je lichaam, het ligt aan jou.'"

Dubbele gevolgen voor vrouwen

De gevolgen hiervan kunnen ernstig zijn, zegt Verdonk: "Als je niet goed weet wat iemand heeft, dan kun je ook niet goed behandelen. Veel meer vrouwen dan mannen worden met antidepressiva naar huis gestuurd, in plaats van dat er goed gekeken wordt naar mogelijke fysieke oorzaken van klachten."

En dat is dubbel kwalijk, benadrukt de hoofddocent. "Want vrouwen hebben ook meer en andere bijwerkingen van geneesmiddelen, ook psychofarmaca."

Gezondheidszorg een mannensysteem?

Om te begrijpen waarom er anno 2022 nog steeds minder goede medische zorg is voor vrouwen dan voor mannen moeten we naar de geschiedenis kijken, stelt Verdonk.

"De gezondheidszorg is nog een behoorlijk patriarchaal systeem, door de eeuwen heen bedacht en opgebouwd door bijna uitsluitend mannen. Er werken nu wel veel vrouwen in de zorgsector, maar ze worden nog steeds binnen een vrij traditioneel systeem opgeleid."

'Vrouwen worden simpelweg minder gezien'

Genderspecifieke zorg wordt binnen de studie geneeskunde nog steeds niet heel relevant gevonden, constateert Verdonk. "Het is minder eenduidig, past niet altijd in de geijkte laatjes."

"En daarnaast speelt ook het feit dat het om vrouwen gaat een rol, die worden simpelweg minder gezien. Hun traditionele rol is verzorger, niet diegene die zorg ontvangt. Het is lastig om van dit soort stereotypen af te komen."

'Veel leed, maar ook veel geld besparen'

Mirjam is volgende week samen met 35 andere vrouwen uitgenodigd voor een gesprek met minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). "We willen opstaan en ons verhaal vertellen", legt ze uit.

"En we gaan een petitie aan de minister overhandigen die bijna 40.000 keer is ondertekend, met de vraag om dit grote probleem te onderkennen en er iets aan te doen. Want we zijn ervan overtuigd dat meer kennis over medische genderverschillen en over vrouw-specifieke ziektes de maatschappij veel leed, maar ook veel geld kan besparen."

Persoonlijk gezicht

Een goede zaak, vindt Verdonk. "Ik juich het toe dat een grote groep vrouwen, die geen adequate behandeling kreeg of krijgt, nu van zich laat horen. Ze geven dit structurele fenomeen een persoonlijk gezicht.

De hoofddocent ziet ook lichtpuntjes: "Het is 2 stappen vooruit, 1 achteruit, maar mensen zijn echt op allerlei gebieden bezig. Bij hart- en vaatziektes wordt nu veel beter gekeken naar teken van ernstige hartproblemen bij vrouwen. Ook bij migraine is inmiddels veel meer aandacht voor vrouw-specifieke ziekteverschijnselen. Maar we kunnen echt nog een grote kwaliteitsslag maken, het kan gewoon beter. Daarvoor is visie en onderzoek nodig, maar uiteindelijk pakt dat voor vrouwen én mannen beter uit."