Wit-Russische oppositieleider 11 jaar de cel in: 'Loekasjenko wil Poetin laten zien dat hij het land onder controle heeft'

De Wit-Russische oppositieleider Maria Kolesnikova is door de rechter veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf. "Ze was de belangrijkste oppositie, aangezien ze als een van de weinigen nog in het land zelf verbleef", zegt Wit-Ruslandkenner Helga Salemon.

Kolesnikova was van origine muzikante, maar groeide uit tot luis in de pels van de president. En waar andere leden van de oppositie het land ontvluchten, bleef Kolesnikova waar ze was. "Toen ze naar eigen zeggen het land uitgezet dreigde te worden door de veiligheidsdiensten, verscheurde ze aan de grens met Oekraïne ineens haar paspoort. Zo moest ze dus wel in haar thuisland blijven", vertelt Salemon.

Met één veroordeling oppositie minder krachtig

Dat Kolesnikova als een van de weinige activisten en mensen uit de oppositie in Wit-Rusland is gebleven, maakte haar populair.

De celstraf van Kolesnikova zorgt er ook voor dat de oppositie in Wit-Rusland met één veroordeling een stuk minder krachtig is. Ze is onder meer veroordeeld voor oprichting van een extremistische organisatie en samenzwering tot een coup.

'Afschrikwekkend voor ieder ander die iets wil doen'

"Loekasjenko is aan de ene kant bang voor haar. Aan de andere kant denkt hij met de veroordeling weg te komen. Veel leden van de oppositie en activisten zijn het land uit, ontvlucht of simpelweg uitgezet", zegt Salemon.

"De mensen die er nu nog zijn durven vermoedelijk niet de straat op te gaan. Mensen zijn bang en geïntimideerd, deze straf is ook afschrikwekkend bedoeld voor ieder ander die iets wil doen."

'Laatste plek waar je wilt zijn'

En wat staat je dan te wachten, in zo'n Wit-Russische gevangenis? Salemon reist binnenkort naar Litouwen om verhalen te maken rondom de Russische verkiezingen. Daar spreekt ze ook een aantal Wit-Russen die zich verzetten tegen Loekasjenko. Een van hen heeft eerder gevangen gezeten. "Het is de laatste plek op aarde waar je wilt zijn, in een Wit-Russische cel. Er wordt gemarteld en je wordt continu onder druk gezet. Het is daar erg zwaar."

Voor Loekasjenko is het een belangrijke dag. Ondanks Europese sancties tegen zijn regime, zit hij nog stevig in het zadel. Zo wil hij althans dat het overkomt. "Hij wil nu aan buurland Rusland, en in het bijzonder Vladimir Poetin, laten zien dat hij zijn land onder controle heeft", legt Salemon uit.

'Loekasjenko wordt gesponsord door Poetin'

"Rusland zit helemaal niet te wachten op een revolutie in het buurland Wit-Rusland. Voor je het weet is er een democratie en dat is wel het laatste dat Poetin wil, zo dichtbij Rusland. Dus de Wit-Russische president gaat zover als 'ie kan, met het martelen van gevangenen en met strafkampen oprichten."

De veroordeling is voor Loekasjenko zowel voor binnenlands gebruik (afschrikwekkende straf), als voor geopolitiek gebruik (blijvende steun voor het regime door Rusland) van belang. "Loekasjenko wordt in het zadel gehouden en gesponsord door Poetin."

Sancties vanuit de EU

En wat kan de EU nu doen? "Er zijn natuurlijk sancties ingesteld, maar daardoor zal Loekasjenko zich alleen maar meer op Rusland richten. En Rusland kan het zich met de huidige gasprijzen best veroorloven om dat sponsoren een tijdje vol te houden. Er wordt veel Russische gas geëxporteerd", ziet Salemon.

"Tegelijkertijd kijkt het Kremlin ook naar wie Loekasjenko kan opvolgen, want hij is al meer dan 25 jaar aan de macht. En feit blijft dat de bevolking niet nog eens 25 jaar onder deze president zal pikken. Poetin wil een scenario zoals zich dat eerder in Oekraïne afspeelde, met de opstand op het Maidanplein in Kiev en de oorlog in Oost-Oekraïne, absoluut voorkomen."