'We mogen de goedwillende Rus niet verliezen': hoe de gevluchte journalist Pavel vanuit Amsterdam verslag blijft doen van de situatie in Rusland

De gevluchte journalist Pavel Kanygin woont bijna 1 jaar in Nederland, maar blijft verslag doen van de situatie in Rusland. Met wat handigheid is zijn programma ook daar te bekijken. "Ik blijf me richten tot de Russen die van goede wil zijn."

"Anders wordt het hopeloos", zegt de Russische journalist. "Uit zelfbescherming kijken de meeste Russen de andere kant op. Ik knok om de goedwillende Rus niet kwijt te raken."

'Oorlog' opschrijven strafbaar

Pavel Kanygin woont sinds april vorig jaar in Amsterdam. Het werd hem in Rusland zo goed als onmogelijk gemaakt om nog als journalist te werken. Hij wijst naar zijn collega's die werden gearresteerd en naar de maatregelen die werden genomen tegen journalisten. Zo werd alleen al het opschrijven van het woord 'oorlog' strafbaar in Rusland.

Zijn krant de Novaja Gazeta, één van de laatste onafhankelijke kranten in het land, besloot de handdoek in de ring te gooien en sloot haar kantoren.

Moedige mensen

Kanygin vertrok uit Rusland en was lang niet de enige journalist die dat deed. Het afgelopen jaar vluchtten naar schatting duizend journalisten het land uit. Het aantal onafhankelijke journalisten dat nu nog in in het land actief is om verslag te doen, is onbekend.

Volgens Kanygin zijn er nog steeds moedige mensen die in het land blijven proberen om feiten te achterhalen, mensen te spreken en verslag te doen van wat er gebeurt. "Zij moeten in het geheim hun werk doen en lopen aanzienlijke risico's", zegt hij.

Nieuwsprogramma vanuit Amsterdam

De Rus doet inmiddels vanuit Amsterdam verslag van de situatie in zijn land. Daar neemt hij wekelijks een nieuwsprogramma op dat hij op zijn YouTube-kanaal plaatst.

Daardoor zijn de video's ook in Rusland te zien. "Het klinkt misschien een beetje belachelijk", zegt hij. "Maar ik blijft me richten op de Rus die geen mogelijkheden heeft om zich uit te spreken of te informeren."

Uitgekiende propaganda

Volgens Kanygin zijn de meeste Russen vooral bezig met overleven. Ze kijken niet verder dan de komende 2 weken, zegt hij. "Ze hebben gewoon geen ruimte om na te denken over in wat voor situatie ze zich bevinden."

"De informatie die ze krijgen, is zeer uitgekiende propaganda. Dat bevestigt ze in het enige beeld van de wereld dat zij kennen."

'Weten niet wat ze moeten geloven'

Vooral voor de jongere generaties heeft dat consequenties. Jonge Russen raken meer in zichzelf gekeerd, ziet Kanygin. "Ze weten dat de staatspropaganda niet de waarheid is. Maar ze hebben ook geen reden om aan te nemen dat andere staten wel de waarheid te vertellen."

"Ze weten niet hoe een vrije pers of een rechtstaat werkt. Daardoor weten ze ook niet wat ze moeten geloven."

In het geweer komen

"Veel Russen hebben het de afgelopen 20 jaar iets beter gehad, na het communisme en de chaos die erop volgde. Tegelijkertijd zijn hun democratische vrijheden en bescherming van een rechtstaat afgebroken", zegt Kanygin. "Dat namen ze min of meer voor lief. Ze keken de andere kant op."

"Maar nu het land een oorlog is begonnen tegen Oekraïne beseffen veel mensen natuurlijk wel dat er iets mis is gegaan", zegt hij. "Hoe moeten ze nu nog in het geweer komen?" vraagt de journalist zich af.

'Veel Russen zien het graag anders'

Volgens de Rus is de repressie in het land erg sterk. "Er zijn al zoveel de mensen de mond gesnoerd: 20.000 mensen die protesteerden zijn vastgezet. En er zijn 700.000 Russen het land uit gevlucht."

Hij ziet in het land genoeg 'cynische mensen die weten wat het regime uitspookt, maar er toch aan meewerken voor eigen gewin'. "Maar ik weet ook dat er miljoenen Russen zijn die het graag anders zouden willen. Die zijn het niet eens met deze oorlog."

Hoop op beter Rusland

"Dat zal op een gegeven moment tot uiting komen", verwacht hij. Maar hoe? "Dat weet ik ook niet. Maar we mogen dit weldenkende deel van de Russen niet verliezen", zegt de journalist uit Rusland vastberaden.

"Door mee te gaan in een vijandbeeld raken ook de goedwillende Russen ervan overtuigd dat er niemand aan hun kant staat. En dan is er geen hoop op een beter Rusland zonder Poetin."