'We kunnen hier nog jaren uit putten', gekraakte berichten goudmijn voor politie

De politie heeft de afgelopen maanden kunnen meelezen met miljoenen chatberichten tussen criminelen. "Een ware goudmijn in de bewijsvoering", noemen ze het zelf.

Het gonsde al langer in de onderwereld, er werden de laatste tijd opvallend vaak grote hoeveelheden cocaïne en crystal meth onderschept en ook werden miljoenen euro's aan contant geld in beslag genomen. Wat maakt de politie zo succesvol? Wat blijkt: de politie kijkt al maanden stiekem mee met chattende criminelen.

Schokkende berichten

Het is niet de eerste keer dat de politie cryptocommunicatie van criminelen weet te kraken. In 2016 kraakten opsporingsinstanties de server van het bedrijf Ennetcom en maakten 3,6 miljoen versleutelde berichten van criminelen buit. Die berichten leverden onder andere belangrijk bewijs in de zaak tegen de groep rond Ridouan Taghi op.

Het was indertijd een groot succes voor de politie. Vraag is of de huidige hack ook zo'n impact kan hebben. Politiechef Landelijke Eenheid, Jannine van den Berg: "Het is uniek wat we nu hebben gedaan. We konden live meekijken en dat is in deze omvang nog nooit eerder gebeurd. Het is bizar met welk gemak deze criminelen over martelingen spraken. Zelfs voor doorgewinterde agenten was het enorm schokkend wat er werd gezegd. Het ging ook niet alleen over Nederland."

'We hebben grote kopstukken'

De operatie begon ditmaal in Frankrijk, waar de server van het bedrijf Encrochat werd gekraakt. Veel criminelen gebruikten die server om met elkaar te communiceren via hun Encrochat-telefoons. Hiermee kunnen ze elkaar gecodeerd berichten sturen. En waanden zich daarmee veilig. "We hebben hele grote kopstukken waartegen we nu bewijs hebben. Niet met zo'n grote naamsbekendheid als Taghi, maar voor ons wel de grote vissen."

Juist de samenwerking van politie en justitie met het buitenland is belangrijk, zegt Van den Berg. "Criminelen dachten dat ze onaantastbaar waren, maar dat zijn ze dus niet door onze samenwerkingen met het buitenland. Dat zag je bijvoorbeeld ook bij dat we Taghi konden oppakken."

Drugsprobleem oplossen

Volgens de politie zijn inmiddels meer dan 100 verdachten aangehouden, duizenden kilo's cocaïne onderschept en zijn zelfs liquidaties en martelingen voorkomen. "Het is een illusie om te denken dat we daarmee het drugsprobleem oplossen, maar het is een enorme slag die we nu hebben geslagen."

De politie weet nu volgens Van den Berg veel meer over mensen die onder normaal onder de radar zouden blijven en die soms ook echt het brein achter criminele organisaties zijn. Van den Berg denkt dat justitie de komende tijd erg druk zal zijn met de gevolgen die hack heeft. "We verwachten de komende tijd nog meer zaken, maar we kunnen hier de komende jaren uit tippen." De politie zegt te blijven werken aan het kraken van dit soort cryptocommunicatie.