Wat maakt cryptomunten als bitcoins zo wisselvallig en risicovol? En andere vragen over digitale valuta beantwoord

Zo’n anderhalf jaar stond de aandacht voor cryptomunten, zoals Bitcoin, op een laag pitje. De laatste weken was er sprake van een stijgende koers en nam de aandacht weer toe. Wij vroegen wat jullie hierover wilden weten.

Hoogleraar Financial Market Infrastructures Ron Berndsen aan de Tilburg University en hoogleraar Monetaire Economie Ivo Arnold aan Nyenrode Business Universiteit geven antwoord op jullie vragen.

1. Is een cryptomunt, zoals Bitcoin, een wettelijk betaalmiddel?

In Europa niet, zegt Berndsen. "Er zijn enkele landen, zoals El Salvador, die Bitcoin hebben geaccepteerd als betaalmiddel. Maar over het algemeen zal je in landen met goed geregeld betalingsverkeer Bitcoin niet als gangbaar betaalmiddel tegenkomen."

Het gebruik van Bitcoin heeft namelijk nadelen, vervolgt Berndsen. "Zo is het niet bekend wat de oorsprong ervan is. Met andere woorden, je weet dus niet of het gebruikt is om criminele activiteiten mee te financieren. Soms worden bitcoins bijvoorbeeld ingezet bij cyberaanvallen, waarbij gehackte bedrijven gedwongen worden bitcoins te betalen om hun systeem terug te krijgen."

2. Zijn cryptomunten een soort belegging?

Berndsen denkt dat je cryptomunten inderdaad eerder kunt zien als een belegging dan als een betaalmiddel. "Maar je geld investeren in Bitcoin brengt veel risico's met zich mee, omdat de koers erg schommelt."

Die koers is niet te vergelijken met die van de dollar en de euro, vervolgt Berndsen. "De waarde van de Bitcoin daalde begin deze week ineens met 7,5 procent. Als een aandelenkoers met 7,5 procent omlaag gaat, staan de kranten er vol van. Maar bij Bitcoin is dit normaal. Zo is de waarde van de digitale munt de afgelopen jaren met 150 procent gestegen, maar voor hetzelfde geld kan er weer 20 of 30 procent vanaf."

Dat komt omdat het heel onduidelijk is waar de waarde van Bitcoin op is gebaseerd, zegt Arnold."Dit maakt het zeer geschikt voor speculatie, waarbij mensen bitcoins kopen in de verwachting dat anderen dit ook zullen doen. Dit wordt ook wel het 'Bandwagon-effect' genoemd."

Omdat het nergens op is gebaseerd, is het eigenlijk gewoon gokken, concludeert Arnold.

3. Hoe veilig is het om cryptomunten te kopen?

Dat hangt volgens Berndsen af van hoe veiligheid wordt gedefinieerd. "Als je bitcoins koopt op een beurs met een vergunning van De Nederlandse Bank, is het 'veilig' in de zin dat je ook daadwerkelijk bitcoins krijgt. Maar, als je het daarna in een digitale portemonnee stopt, moet je wel een sterk wachtwoord hebben. Als dat niet geval het is, kan die code gekraakt worden."

"Maar zelfs al staat je geld veilig in een digitale portemonnee, is het nog maar de vraag hoeveel geld je er daadwerkelijk aan overhoudt. Net als andere wisselkoersen, schommelt de waarde van de Bitcoin namelijk."

Daarnaast benadrukt Berndsen dat Bitcoin-transacties niet volledig anoniem zijn. "Hoewel het lastig te achterhalen is, zijn er methoden om Bitcoin-betalingen te traceren. Dit wordt eenvoudiger als iemand consistent vanaf dezelfde locatie en met hetzelfde IP-adres transacties uitvoert."

4. Wat maakt dit product zo wisselvallig en risicovol?

"De cryptomunt zelf stelt eigenlijk niet veel voor. Het is gewoon een willekeurige reeks letters en cijfers aan elkaar gekoppeld", legt Berndsen uit. Hij vergelijkt het met aandelen die worden uitgegeven door banken of bedrijven.

"Maar anders dan bij aandelen, als er iets misgaat met cryptocurrency, kun je bij niemand aankloppen en is er geen garantie dat je je geld terugkrijgt. Als de cryptomarkt crasht, loop je het risico al je geld te verliezen. Daarnaast is er in Europa geen beleid om te voorkomen dat de waarde van de munt sterk schommelt."

Arnold denkt dat de recente prijsstijging van Bitcoin te maken heeft met mogelijke veranderingen in Amerika. "Binnenkort gaat de Amerikaanse toezichthouder beslissen of mensen aandelen mogen kopen in een beleggingsfonds dat investeert in bitcoins. Als dat mag, zou dat kunnen worden gezien als een stempel van goedkeuring van de Amerikaanse toezichthouder voor bitcoins."

5. Waarom kost het delven van bitcoins ontzettend veel energie?

"Het Bitcoin-netwerk is een decentraal netwerk", legt Berndsen uit. "Wereldwijd staan er allemaal aparte computers die elkaar via het internet vinden. Elke computer moet een heleboel berekeningen doen om aan te tonen dat zij beschikken over de laatste versie van het bitcoinnetwerk, dat is wat men de 'blockchain' noemt. Maar juist omdat er zoveel berekeningen gemaakt moeten worden is de ecologische voetafdruk heel groot."

Het is moeilijk om hier iets aan te veranderen, omdat niemand de baas. "Er is geen directie die kan bepalen dat er een verandering moet komen", vertelt Berndsen. "Daarom hebben de 'Bitcoin miners' (de mensen die proberen om bitcoins te ontdekken) geen prikkel om anders te werk te gaan."