Wanneer is vliegveld Kabul weer in gebruik? 'Hangt echt af van wat de taliban zelf kunnen organiseren'

De Amerikaanse troepen zijn weg uit Kabul en het vliegveld daar ligt er verlaten bij. Hoe snel zal het weer in gebruik zijn én wie gaat het vliegveld beheren? Allemaal vragen die van belang zijn voor de duizenden mensen die nog weg willen uit Afghanistan.

Oud-luchtmachtkolonel Peter Wijninga, in 2008 uitgezonden naar Afghanistan en nu als defensie-expert verbonden aan het Haagse Centrum voor Strategische Studies. verwacht niet dat de taliban snel met een oplossing komen. "Alles zal vooral van de beveiliging van het vliegveld afhangen."

Situatie afgelopen jaren

De situatie de afgelopen jaren was continu anders rondom het vliegveld. Tijdens de recente evacuaties namen de Amerikanen alles in beheer. Maar in 2014 was het nog de bedoeling dat Afghanistan zelf de verantwoordelijkheid zouden krijgen voor het luchtruim. Er waren alleen te weinig luchtverkeersleiders opgeleid.

Daarom nam een Amerikaans bedrijf samen met de NAVO de leiding over het vliegveld. De laatste 6 jaar waren de Turken verantwoordelijk voor het vliegveld.

'Taliban wilenl dit zelf doen'

Wijninga denkt dat de taliban zoveel mogelijk zelf willen organiseren op dit moment. "De taliban zelf gaan dit denk ik doen, door zoveel mogelijk een beroep te doen op Afghanen die er al werkten. Er is een groot deel gevlucht nu, maar er is ook zeker een groot deel nog in het land die ondersteuning kunnen bieden. Ook andere Afghanen zullen gevraagd worden om te helpen."

Toch ziet Wijninga ook beren op de weg: "Er is namelijk te weinig in kennis geïnvesteerd. Ik heb zelf in Kandahar gezeten en daar ging het hetzelfde. Een ander land was hoofdverantwoordelijk voor het beheer van het vliegveld. Er is bij de Afghanen kennis tot op enig niveau, maar de vraag is of het nu dan zelfstandig kan, dat beheer."

Wie geeft er hulp?

Je moet volgens hem denken aan het plannen van vliegoperaties, het naar binnen loodsen van vliegtuigen, het op tijd in laden van passagiers, tanken, problemen verhelpen en bagage in en uit laden. "Het is een grote logistieke operatie. Paspoortcontrole, noem maar op."

De vraag is welke landen willen helpen met het vliegveld. "Dat zullen nu altijd landen zijn die snel banden met de taliban aan willen knopen. Ik verwacht dan Qatar, Saoedi-Arabië wellicht, zeker in de financiering ervan. En Turkije zal er ook wat in betekenen. Er is de taliban, maar ook deze landen veel aan gelegen om de functies van het vliegveld zo snel mogelijk te herstellen, want het is economisch van belang."

'Datum moeilijk te voorspellen'

"Daarnaast willen ze natuurlijk een stabiel Afghanistan. Dat wil de hele regio uiteraard. Waarin er ook geen ruimte is voor terroristische organisaties om aanslagen te plegen." Ook de veiligheid van het vliegveld moet op en top zijn, voor het geval er weer evacuaties via al dan niet commerciële vluchten zullen plaatsvinden. "Een datum voor een opening is heel moeilijk te voorspellen. Dat hangt echt af van wat de taliban allemaal zelf snel kunnen organiseren."

"Daarnaast moet ook de beveiliging van het vliegveld verzekerd zijn. Zodat bijvoorbeeld Islamitische Staat geen aanslag kan plegen. Er mogen geen raketten op af te vuren zijn. Er moet voldoende vertrouwen zijn van vliegtuigmaatschappijen om op Kabul te kunnen vliegen."