Wanneer gaat het aantal inwoners weer krimpen? En andere vragen over bevolkingsgroei in Nederland beantwoord

'18 miljoen mensen, op dat hele kleine stukje aarde'. Aankomende week kan dat een feit zijn, het CBS verwacht de 18 miljoenste inwoner van Nederland. Wij vroegen wat jullie wilden weten over de groeiende bevolking van Nederland.

Demograaf Jan Latten en Goltan Varashk van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geven antwoord op jullie vragen.

1. Is de huidige bevolkingsgroei voornamelijk het gevolg van geboorte of van immigratie?

De huidige bevolkingsgroei, met name de laatste miljoen mensen, is volgens Latten voor het grootste deel het gevolg van immigratie. Dat blijkt ook uit de cijfers van het CBS. Er kwamen in de eerste helft van dit jaar 46.000 mensen bij door migratie, terwijl de bevolking langs natuurlijke weg, geboorten en sterfgevallen, kromp.

"Veel Oost-Europese landen hebben juist een krimpende bevolking, omdat veel mensen naar West-Europa migreren voor werk", zegt Latten. "West-Europa, waaronder Nederland, ziet een groei door deze arbeidsmigratie. Daarbij komt ook nog gezinsmigratie, asielmigratie en studiemigratie."

2. Worden illegale mensen ook meegenomen in de telling van de bevolkingsgroei?

Illegale migranten worden niet meegeteld in de bevolkingsgroei, vertelt Varashk van het CBS. De cijfers richten zich alleen op de 'de jure' bevolking, mensen die officieel staan ingeschreven bij een Nederlandse gemeente en van plan zijn hier langer dan vier maanden te blijven.

Asielzoekers zonder verblijfsstatus en die kort in Nederland zijn vallen hier dus ook buiten. Tegelijkertijd kunnen er mensen zijn die nog wel geregistreerd staan, maar inmiddels naar het buitenland zijn vertrokken zonder dit te melden.

3. Wanneer zal de bevolking van Nederland haar piek bereiken en wanneer zal deze beginnen te krimpen?

"Wanneer Nederland zijn bevolkingspiek bereikt en begint te krimpen, is nog onzeker." Volgens de laatste CBS-prognose groeit de bevolking tot zeker 2070, met 19 miljoen inwoners in 2037. "We weten niet precies wie de 18 miljoenste inwoner wordt", zegt Varashk. "We krijgen dagelijks gegevens over geboorte, sterfte en migratie, maar daar zit geen informatie in over de exacte volgorde van gebeurtenissen. Bovendien kan er tijd zitten tussen de gebeurtenis zelf en het moment van melden."

Bij het voorspellen van bevolkingsgroei maakt het CBS gebruik van historische data en maandelijkse patronen van geboorte, sterfte en migratie. Demograaf Latten voegt toe: "Nederland blijft groeien. We zijn verschoven van een babyboom- naar een immigrantenboom. De druk van buitenaf, zoals door klimaatverandering en onrust in de wereld, zal alleen maar toenemen. Nederland blijft een immigratieland, en ik zie voorlopig geen einde aan Nederland als groeiland."

4. Is er voldoende ruimte in Nederland om de groeiende bevolking op te vangen?

Volgens Latten heeft Nederland momenteel niet genoeg plek om de snel groeiende bevolking op te vangen. "We hebben nu al te weinig woningen, en er worden voorlopig niet genoeg gebouwd om aan de stijgende vraag te voldoen," zegt hij.

Op korte termijn moeten Nederlanders creatief omgaan met de beschikbare woonruimte. "Meer inschikken, hospitaverhuur, en kleinere woningen staan ons te wachten", zegt Latten. Daarnaast ziet hij hoogbouw als een onvermijdelijk gevolg. "Woontorens van 100 meter of meer, vaak met kleine appartementen, worden gewoner in de toekomst."

De bevolkingsgroei blijft zich vooral concentreren in de Randstad, precies daar waar de ruimte al beperkt is. We worden volgens hem een toenemend geürbaniseerd land. "Mensen zullen vooral in stedelijke gebieden en vaker in kleinere woningen leven, want de druk om de lucht in te bouwen wordt steeds groter."

5. Kan de Nederlandse overheid maatregelen nemen om de bevolkingsgroei te beperken?

"In Nederland is de bevolkingsgroei de laatste jaren voornamelijk het gevolg van immigratie, niet door een hoog geboortecijfer", zegt Latten. Hoewel het aantal geboortes in Nederland de afgelopen jaren weer iets is gestegen, blijft het relatief laag in vergelijking met het sterftecijfer.

Mensen uit andere landen komen naar Nederland voor verschillende redenen, zoals werk, studie, of om te ontsnappen aan conflict of vervolging. Deze instroom van immigranten, samen met hun gezinnen, zorgen dus voor de toekomstige bevolkingsgroei in het land, maar is tegelijkertijd nog moeilijk te voorspellen.

Volgens Latten zou de politiek zich meer moeten richten op het beheersen van de migratiestromen. Toch is dit een gevoelig onderwerp. "Matige immigratie is bijvoorbeeld essentieel voor de economie en de arbeidsmarkt van Nederland. Maar teveel immigratie kan problemen veroorzaken op de woningmarkt", vertelt hij.

"Dat geldt ook voor immigratiestromen zoals studiemigratie of asielmigratie." Het vinden van een balans in immigratie en bevolkingsgroei blijft volgens hem komende jaren de grootste uitdaging voor de politiek.