Waarom statushouders aan het werk krijgen makkelijker gezegd is dan gedaan

De krapte op de arbeidsmarkt neemt de komende jaren toe. Tegelijk zitten tienduizenden statushouders zonder werk. Hoe kan het dat zoveel mensen die willen, toch geen baan hebben? "Er bestaan nog veel vooroordelen over deze groep."

"Er wordt te makkelijk gedacht over statushouders aan het werk krijgen. Af en toe voel ik me net zo'n zendeling", zegt Weener XL-accountmanager Charity Timmers. Binnen het werk- en ontwikkelbedrijf helpt ze statushouders aan een baan. Dit doet ze door het contact met werkgevers in de bouw- en technieksector, die statushouders banen kunnen bieden, te onderhouden.

Eisen en onwetendheid

"Werkgevers, zeker in deze sectoren, stellen vaak hoge eisen waar statushouders nog niet aan kunnen voldoen wanneer ze aan het werk mogen", legt Timmers uit. Ze hebben volgens haar vaak problemen met het beheersen van de taal en het hebben van een goede vakopleiding. "Dat kunnen of hebben statushouders vaak nog niet."

"Er bestaan nog veel vooroordelen over deze groep", gaat ze verder. Timmers vermoedt dat dit komt doordat werkgevers te weinig weten over de wereld van statushouders. Ze hebben dus geen idee van de problemen waar deze eventuele werknemers mee kampen.

Nieuwe Wet inburgering

Door de nieuwe Wet inburgering moeten statushouders tegelijk werken en inburgeren, wat betekent dat ze niet meteen aan alle eisen van veel werknemers kunnen voldoen. "Ze spreken de taal nog niet goed genoeg. En moeten vaak overdag inburgeren, waardoor ze niet fulltime kunnen werken. Dat vormt voor veel werkgevers een struikelblok", vertelt de accountmanager.

Ze vertelt ook over de enorme teleurstelling die ze bij statushouders ziet wanneer ze de kennis van hun eerdere werk niet kunnen gebruiken in Nederland. "Iemand die in het land van herkomst huisarts of dokter was, moet hier helemaal opnieuw beginnen. Dat voelt als rouwen."

'Hij hoeft niets te betalen'

Statushouder Uğur Fidan werkt nu bij een elektrotechnisch installatiebedrijf in Drunen. Een jaar geleden kwam hij uit Turkije naar Nederland. Daar was hij basisschoolleraar, hier wordt hij opgeleid tot elektromonteur. "Mijn taalniveau is niet voldoende voor docent, maar ik wil geen uitkering. Ik wil werken voor mijn geld", vertelt hij. "Wanneer mijn Nederlands beter is, kan ik in de toekomst elektricien, leraar techniek of basisschoolleraar worden."

Fidan zou wel meer willen verdienen, maar dat gaat niet volgens de eigenaar van het bedrijf, Frans Pijnenburg. "Hij is heel gemotiveerd en wil graag met Nederlanders werken. Maar hij kan nog niks in dit vakgebied, want hij is altijd basisschoolleraar geweest", legt de eigenaar uit. "Ook betaal ik zijn opleiding tot elektromonteur, krijgt hij een bedrijfsauto en gereedschap te leen. Daar hoeft hij niets voor te betalen, maar dat realiseert hij zich niet."

Geen kant-en-klare oplossing

Pijnenburg wil dan ook een steviger aanpak bij de inburgering. "Het moet klaar zijn met die vrijblijvendheid. Als je hier mag wonen, moet je Nederlands leren, naar school, de cultuur en werkcultuur leren. Dat moet verplicht worden, wil je hier een kans maken. Als ze dat niet leren, wordt het niks."

Maar volgens Timmers leert de parktijk juist dat er niet één manier is om statushouders aan het werk te krijgen." Hoe overtuigt ze werkgevers zoals Pijnenburg dan toch om statushouders in dienst te nemen? "Ik benadruk dat we veel mogelijkheden hebben: trainingen, een jobcoach die contact houdt met de statushouder en werkgever, een no-risk polis bij ziekte, loonkostensubsidie, proefplaatsing, noem het op. Maar nog steeds is het heel lastig."