Deze bedrijven halen hun productie terug naar Nederland omdat ze niet meer afhankelijk willen zijn van China

Veel spullen die we in Nederland gebruiken worden gemaakt in landen als China. Jarenlang vonden we dat geen probleem, maar al die import heeft ons erg afhankelijk gemaakt. Tijd voor verandering, beslisten deze ondernemers.

Johan Feenstra maakt computerchips en Jan Vesseur zonnepanelen, producten die normaal gesproken vooral buiten Europa worden geproduceerd.

Made in Holland

Beide ondernemers hebben een bedrijf met het label Made in Holland. "Eerst moesten we uitleggen waarom we dit gingen doen en waarom we dachten met de Chinezen te kunnen concurreren. Inmiddels hoeft dat niet meer", vertelt CEO Jan Vesseur van Solarge.

In het Limburgse Weert produceert zijn bedrijf vanaf volgend jaar zonnepanelen. "Corona leverde een verstoring op van allerlei componenten, waardoor we dachten: dat moeten we anders doen. De huidige energiecrisis door de oorlog in Oekraïne heeft dat alleen maar versterkt."

Keten terug naar Europa

"We halen het allemaal van ver weg en dat is iets wat gezien de huidige geopolitieke situatie veel mensen zenuwachtig maakt", zegt Vesseur. De zonnepanelen van Solarge bestaan niet uit glas en aluminium, maar uit kunststof, waardoor ze lichter en circulair zijn.

"Omdat we met andere materialen werken, hebben we geen glas- en aluminiumfabriek nodig. We kunnen met kunststofkorrels en cellen op één locatie het hele eindproduct maken." De cellen voor de zonnepanelen komen nog wel uit China. Vesseur hoopt deze snel uit bijvoorbeeld Noorwegen te kunnen importeren. "Het is mooi om te zien dat Europa zich inzet om die hele keten terug te halen."

Dreiging richting Taiwan

Dat geldt ook voor de productie van chips voor telefoons, televisies en auto's. Die komen grotendeels uit een fabriek in Taiwan. Maar nu de dreiging van China richting Taiwan toeneemt, worden de Verenigde Staten en Europa zenuwachtig. Wat gebeurt er als China Taiwan probeert in te nemen?

Het Eindhovense bedrijf Smart Photonics wil daarop voorbereid zijn. "We zijn afhankelijk van elektronische chips, daarom is het belangrijk om binnen Europa een eigen supply chain te hebben, inclusief het maken van de chip", zegt CEO Johan Feenstra.

Chips uit Europa

Feenstra's bedrijf maakt chips op basis van licht, in plaats van elektronen. Volgens hem wordt dit de nieuwe generatie chips. Smart Photonics kreeg een half miljard euro van het nationaal groeifonds. Ook de Europese Unie wil chips graag weer op eigen bodem laten produceren.

"5 jaar geleden waren we ons allemaal niet zo bewust van het bestaan van chips. Nu snapt iedereen hoe belangrijk ze zijn voor het draaiende houden van de maatschappij. Tegenwoordig denken we veel meer na over een balance of power", zegt Feenstra.

Sterk zijn

China heeft al interesse getoond in de nieuwe chiptechniek van Smart Photonics, maar Feenstra kiest ervoor om een Nederlands bedrijf te blijven.

"Helemaal onafhankelijk worden van China is een illusie, maar we moeten zorgen dat we weten wat onze krachten zijn, daarin investeren en doorontwikkelen. Zorgen dat we sterk zijn ten opzichte van de rest van de wereld."

Eerst duurder, daarna gelijk

Maar het is niet voor niks dat de productie van bijvoorbeeld chips en zonnepanelen jaren geleden naar Aziatische landen bracht. De productiekosten zijn daar namelijk veel lager. De vraag is dan ook of producten betaalbaar blijven, als ze weer in Europa worden gemaakt.

"In eerste instantie zijn we duurder, maar als we op volume komen, bereiken we hetzelfde kostenniveau", zegt zonnepanelenproducent Vesseur.

Weinig personeel

En hoe zit het met personeel in tijden van krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt? "Dat is zeker een ding", erkent chipmaker Feenstra. "Mensen komen speciaal naar Brainport Eindhoven (waar Smart Photonics zit, red.) om hier te werken in de nieuwe industrie. Die hebben we nodig, want alleen de mensen in Nederland zijn niet voldoende."

Het bedrijf onderzoekt op dit moment hoe ze het aantal mensen dat is opgeleid voor photonica, de techniek waarmee de chip wordt gemaakt, omhoog kan brengen.

'Tijd van praten voorbij'

Ondanks dat het dus allemaal niet vanzelf zal gaan, is Vesseur blij dat Europa besloten heeft dat ze in wil zetten op de productie van onder andere zonne-energie. Toch houdt hij een slag om de arm. "Er wordt vooral veel over gesproken, maar de tijd van praten is wel een beetje voorbij nu."

Daar is Feenstra het mee eens: "Het vereist durf en consistente investeringen om een grote industrie op te bouwen. Dat is iets wat we in de jaren 80 hebben laten liggen. Toen heeft Taiwan die handschoen opgepakt en daarom zijn ze nu zo'n belangrijke speler in de chipindustrie. We hebben nu een kans om dat weer op te pakken en beter te gaan doen."