Waarom Europese veiligheid ervoor kan zorgen dat jongeren wel naar de stembus gaan, volgens deze politicoloog

De opkomst is bij Europese verkiezingen bijna altijd lager dan bij andere. Vooral jongeren zijn moeilijk naar de stembus te krijgen, deze politicoloog denkt dat het deze keer anders kan zijn. "Jonge generatie nam vrijheid voor lief, dat is veranderd."

Volgens politicoloog en oprichter van De Kiesmannen, Jochem Jordaan, is het lastig om te voorspellen hoeveel jonge mensen er gaan stemmen voor de Europese verkiezingen. "Want je moet eigenlijk de peilingen van 27 lidstaten bij elkaar optellen. Die hebben allemaal weer te maken ook met hun eigen interne afwegingen en hun interne situaties in het thuisland."

Aandacht voor Den Haag

Dat betekent dat het heel lastig is om te voorspellen hoeveel jongeren gaan stemmen voor de verkiezingen van volgende week. "Er bestaat ook de vrees, zeker in Nederland, dat de opkomst helemaal niet hoog gaat zijn." Dit heeft volgens Jordaan alles te maken met hoeveel politiek er al dagelijks langs onze oren vliegt.

"We hebben natuurlijk veel aandacht voor politiek Den Haag op dit moment, met een nieuwe aanstaande premier", vertelt hij. "Maar ook voor conflicten in Gaza en Israël, dat veel media-aandacht opeist. Dus we hebben een beetje het idee dat het thema Europa ondersneeuwt."

Verkiezingen 2019 een uitschieter

De vorige verkiezingen van 2019 zijn volgens Jordaan een uitschieter, toen gingen wel veel jongeren naar de stembus. "De opkomst in heel Europa lag boven de 50 procent. In Nederland lag het boven de 40 procent", vertelt hij.

"Waar de Europese Unie en wij natuurlijk ook vooral heel blij mee waren, is dat er veel meer jongeren gingen stemmen." Hij vertelt dat in 2014 18 procent van de jongeren ging stemmen, in 2019 was dat meer dan 34 procent. "Dat is eigenlijk een verdubbeling."

Grote campagnes, klimaat en Timmermans

Hij denkt dat er meerdere redenen zijn voor deze verdubbeling. Zo was 2019 de eerste keer dat er grote campagnes werden gevoerd om te stemmen. "Dat heeft aangeslagen. Met name omdat de Brexit net had plaatsgevonden en heel veel Europeanen daardoor urgentie voelden om hun stem voor Europa te laten horen." Naast de nasleep van Brexit was ook klimaat een belangrijk thema door de grote klimaatprotesten in 2019. "Dat heeft mensen naar dat stemhokje getrokken."

Ook speelde Frans Timmermans volgens de politicoloog een rol. "Dat was een van de weinige keren dat we iemand hadden die Nederlanders daadwerkelijk kenden. Dus dat gaf Europa een gezicht."

Vredesproject 'niet zo sexy'

Een belangrijk thema voor deze verkiezingen, dat jongeren naar de stembus kan brengen, is volgens Jordaan veiligheid en defensie. "We zitten natuurlijk in nieuwe geopolitieke realiteit sinds de invasie van Rusland in Oekraïne", zegt hij. "En eigenlijk zijn we dus weer terug naar de kern van waar Europa ooit mee begonnen is: als een vredesproject.

"Dat is misschien niet zo sexy, dat thema en het vredesproject, zeker onder jonge mensen. Maar we zien wel dat dat een van de belangrijkste verkiezingsthema's is." Hij ziet ook dat veel mensen denken dat er meer Europese samenwerking nodig is. "Van rechts tot links, ook Nederlandse partijen zijn het daar wel over eens."

'Jongeren namen vrijheid voor lief'

Hoewel veiligheid vroeger juist leefde onder oudere generaties, ziet Jordaan dat het ook voor jongeren een reden is geworden om te gaan stemmen. "Wij als jonge generatie namen vrijheid voor lief. En ik denk dat dat sinds de invasie van Rusland en in Oekraïne wel is veranderd."

Zo komt Jordaan op veel mbo-scholen waar hij het gesprek aangaat. "Ik vraag dan: 'Zou jij het leger ingaan als we straks op een serieuze dreiging krijgen?' Of 'Vind je het belangrijk dat we meer investeren in Defensie?'. En dan zie je opeens toch wel dat er veel jongeren bezig zijn met dit thema."