Waarom de explosie in Beiroet het zoveelste probleem in Libanon is

Libanon krijgt het zwaar te verduren na de explosie in de haven van Beiroet. Want onderhuids spelen er veel problemen. "Het land krijgt crisis op crisis", zegt arabist Leo Kwarten.

De explosie van gisteren in de haven van Beiroet heeft inmiddels meer dan 100 mensen het leven gekost, er zijn duizenden gewonden en honderdduizenden huizen zijn compleet verwoest. Het wordt een monsteroperatie om deze weer op te bouwen, en dat zal niet vanzelf gaan.

Inkomsten weg door explosie haven

"Beiroet is de meest moderne stad van de Arabische wereld, maar de regering is hier heel zwak en kan geen veranderingen doorvoeren. Ook heeft het land te maken met een zware bankencrisis", legt arabist Leo Kwarten uit.

De explosie van gisteren gebeurde in de haven van Beiroet, een belangrijke schakel in de invoer van producten. "De haven leverde ook veel werk op, dus mensen zijn nu werkloos. Damascus gebruikte de haven voor de invoer, want de haven van Beiroet is dichterbij dan hun eigen haven. Dus ook die inkomsten zijn nu weggevallen."

'En dit kon er nog wel bij'

Volgens Kwarten weet nu eigenlijk niemand hoe het verder moet. "De huizen moeten herbouwd worden, maar niemand die weet hoe. De enige hoop voor het land zijn de Libanezen zelf", zegt Kwarten over de bevolking die bekend staat als handelsrijk en ondernemend.

De explosie is een geval van 'kon er ook nog wel bij', want het land heeft al jaren te maken met veel problemen. Dat komt onder andere door de opbouw van de Libanese regering. Die vertegenwoordigt de verschillende groeperingen in het land.

Geen daadkracht in de regering

"Zo is de president bijvoorbeeld altijd een christen", legt Kwarten uit. En de premier is een soennitische moslim. "Elke groepering kan een plek opeisen in die regering. Dus er zijn soennieten, sjiieten, moslims, etc." En die groeperingen in de regering krijgen elk hun steun van buitenlandse grootmachten. "Zoals Frankrijk, Saoedie-Arabië en Iran."

Door al deze invloeden, kunnen ze vaak geen daadkrachtige besluiten nemen. "Zo konden ze het bijvoorbeeld niet eens worden over het afval ophalen en is dat vervolgens dus ook maanden niet gebeurd. En het is de meest moderne stad, maar het water uit de kraan is niet te drinken. De stroom valt ook vaak uit en dat heeft daarmee te maken."

Corruptie

Een ander probleem is corruptie in Libanon. "Er wordt grof geld afgeroomd en de regering geeft opdrachten aan bedrijven die van henzelf zijn, of aan hun eigen familie of zakenrelaties. De groepering waartoe die minister behoort, profiteert er dan ook vaak van. En die hogere buitenlandse macht, verwacht natuurlijk ook dat je het goed voor hun doet." Kortom, op allerlei manieren zijn er belangen.

Kwarten zag de corruptie met eigen ogen, toen hij een oud-minister van Libanon opzocht in Parijs. " Hij had daar een appartement. En toen dacht ik: van jouw ministersalaris kan je dat niet betalen."

Geen dollars meer te krijgen

Naast de zwakke regering en corruptie, heeft Libanon te maken met een zware bankencrisis. "Je kon tot een paar jaar geleden je rekeningen betalen in Libanese ponden of in Amerikaanse dollars. Die koers liep gelijk. Maar die wisselkoers is nu losgelaten en de dollar is vier keer zoveel waard. De regering kwam in een dollarcrisis terecht en kon geen dollars meer krijgen. Het land wordt verdacht van corruptie en niemand wil meer geld verstrekken", legt Kwarten uit.

Veel voedsel in het land wordt geïmporteerd en dat moet dus betaald worden met dollars, die er eigenlijk niet zijn. "Dus de prijzen zijn sinds een jaar geleden drie tot vier keer zo hoog", vertelt Kwarten. "Stel je hebt een vliegticket nodig omdat jouw familielid in Italië woont en die wil je graag bezoeken. Dan moet je dat ticket betalen in dollars. Die kan je wel krijgen op de zwarte markten, maar tegen heel hoge bedragen."

Vluchtelingen

En dan zijn er nog een miljoen Syrische vluchtelingen in het land. "Die willen niet terug, want ze zijn bang voor Assad. Terecht. En Libanon wil ze niet opnemen, want die hebben net een verdeelsleutel gevonden in de regering, dus kunnen ze nu echt niet één miljoen soennieten erbij hebben uit Syrië." Ook hier moet de regering nog een oplossing voor vinden, maar die lijkt er voorlopig niet te komen. Daarom verblijven de vluchtelingen nu al tijden in vreselijke omstandigheden in vluchtelingenkampen.

Het land had dus al te maken met forse problemen, maar hoe nu verder? "De enige hoop voor het land zijn de Libanezen zelf, ze zijn heel creatief infinitief, ze proberen op allerlei manieren aan geld te komen. Stel je dat die handelsgeest nieuw leven in kan blazen, dan kunnen ze van ver komen", denkt Kwarten.