'Waar blijft de informatiecampagne?' Veel medewerkers in de zorg hebben nog steeds twijfels over coronavaccin

Zorgpersoneel twijfelt over inenting met het coronavaccin. Reden: te weinig informatie over het vaccin. Uit een peiling van vakbond NU91 blijkt dat maar 36 procent zich nu wil laten inenten. In de verpleeghuiszorg is de animo met 25 procent nog lager.

Minister Hugo de Jonge maakte eerder bekend dat het zorgpersoneel bij vaccinatie als eerste aan bod komt. Als alles meezit, kan in januari 2021 worden gestart met de inentingen. Maar zorgmedewerkers lopen nog niet heel warm om zich te laten vaccineren. Er is volgens hen te weinig bekend over het vaccin, met name over de gevolgen op de lange termijn. Ook Joost Wiltschut, werkzaam in de GGZ, heeft zijn twijfels: "Waar stel ik me aan bloot? En biedt het geen schijnveiligheid?"

Niet aan tafel met verpleegkundigen

Hoogleraar ouderengeneeskunde van het VUmc Cees Hertogh is lid van het OMT en heeft kritiek op het handelen van de overheid. Er is wat hem betreft te weinig nagedacht over hoe het zorgpersoneel hierover had moeten worden geïnformeerd. "We zijn zoals bij vrijwel alles in deze pandemie, weer laat met nadenken over hoe we het gaan aanpakken", zegt Hertogh kritisch.

"Vaccineren is niet nieuw, we weten hoe daar in Nederland over wordt gedacht. Dus je had al eerder moeten beginnen met nadenken over hoe je de vaccinatiebereidheid gaat vergroten. Het verbaast hem daarom niet dat het draagvlak onder verzorgenden en verpleegkundigen laag is. "Zij zitten nog steeds niet echt aan tafel. Het kan zijn dat ze denken: er wordt voor ons besloten. Dan gaan de hakken in het zand."

Zelf de keuze maken

Joost Wiltschut is zo'n verpleegkundige. En hij heeft de nodige vragen. "Ik begrijp dat de situatie ingrijpend is, maar het vaccin is er wel heel snel. Hoe goed is het getest? Als verpleegkundige wordt ook van mij verwacht dat ik beslissingen neem op basis van cijfers, dat het evidence based is. Dat wil ik nu ook rondom de vaccinatie kunnen doen."

Het gebrek aan communicatie herkent hij. "Het lijkt nu alsof er al voor ons wordt besloten", legt hij uit. "Ik vind die druk niet terecht. Ik wil zelf de keuze kunnen maken. Ik wil dat op basis van de juiste informatie en voldoende transparantie kunnen doen. En dat ontbreekt nu nog."

Druk werkt averechts

Vaccinatie bij het zorgpersoneel in de ouderenzorg is erg belangrijk vindt Hertogh. "We zijn nog steeds bezig uitbraken in de ouderenzorg te onderzoeken en dan zie je: het virus komt gewoon binnen via personeel. Dus het is heel belangrijk dat ze zich laten vaccineren."

Dwang en verplichting zijn daarbij niet de manier: "Ik denk dat je mensen moet aanspreken op hun professionele verantwoordelijkheid. Je moet voorzichtig zijn met het uitoefenen van druk, want deze groep heeft al zo onder druk gestaan. Er zijn medewerkers die met klachten of zelfs na een positieve coronatest, hebben moeten doorwerken. Als daar de druk bij komt dat ze zich moeten vaccineren, dan werkt dat eerder averechts."

Veel onduidelijkheid

De werkgevers in de zorg staan straks voor de keuze hoe ze hun personeel overtuigen van het nut van de vaccinatie. Beroepsorganisatie ActiZ snapt de vrees onder het personeel. "Veel mensen twijfelen nu want er is nog veel onduidelijk", zegt een woordvoerder.

"Er is veel informatie nodig. Er moeten informatiecampagnes komen", zegt ActiZ in navolging van Hertogh. "Wij denken dat de vaccinatiebereidheid dan stijgt."

Wat doen bij weigering?

ActiZ is geen voorstander van verplichting. Maar wat te doen als een personeelslid toch blijft bij de weigering? In met name de verpleeghuiszorg is al het personeel hard nodig.

"Wij moeten veilige zorg bieden", zegt de woordvoerder van ActiZ. "Die bieden we nu ook, nu er geen vaccin voorhanden is. Als een personeelslid zich niet wil laten vaccineren dan wordt de zorg geboden met de beschermende middelen zoals we dat nu ook doen."

Artsen willen meer

Dat onder artsen de bereidheid tot vaccineren flink hoger ligt, kan Joost Wiltschut wel volgen. "Misschien komt dat doordat zij meer autonomie voelen. En misschien ook kortere lijntjes hebben naar de juiste informatie."

Want onder verpleegkundigen blijft het gevoel knagen, dat ze geen inspraak hebben en dat ze geen grip hebben op wat er gaat gebeuren. "Dat er zoveel verdeeldheid is onder verpleegkundigen, is ook wel een signaal", legt Wiltschut uit. "60 procent zet dus de hakken in het zand en vraagt zich af: wat komt er eigenlijk op me af? Maar wij willen zelf de keuze kunnen maken."