Waar blijft de 0 procent btw op groente en fruit? Dit is waarom het afschaffen zo lang duurt

Geen belasting op groente en fruit. Het was een van de plannen van het kabinet om overgewicht tegen te gaan en inmiddels is de verlaging extra welkom door de hoge inflatie. Een sympathiek idee, maar toch is het niet zomaar ingevoerd. Hoe zit dat?

Willen we gezonder leven, dan moeten we in ieder geval groente en fruit goedkoper maken, dat was de boodschap van het nieuwe kabinet begin dit jaar. Maar het afschaffen van de btw op groente en fruit blijkt op z'n vroegst pas in 2024 mogelijk. "En dan moet alles echt in 1 keer goed gaan", zegt staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid.

'Het kan nog langer duren'

Van Ooijen zou 'natuurlijk' de belasting op gezond eten sneller willen afschaffen. "Liever vandaag dan morgen, zo zit ik er zelf ook in", benadrukt hij. "Maar als het tegenzit kan het nog langer duren."

Want het afschaffen van de btw op groente en fruit is ingewikkeld. "Iedereen snapt dat een appel eronder gaat vallen", zegt Van Ooijen. Maar bij een aantal producten is dat minder duidelijk. Dan gaat het om bewerkte producten die bijvoorbeeld gesneden of gepureerd zijn. Maar ook om conserven: groenten in potjes of blik, want is daar iets aan toegevoegd?

'Dit is toch een inkoppertje?'

Van Ooijen heeft daarom een onderzoeksbureau opdracht gegeven om te onderzoeken welke groente en fruit onder het 0 procent-tarief moeten gaan vallen. Volgens supermarkteigenaar Bart Groesz uit Rozenburg maakt het kabinet het allemaal te ingewikkeld: "We hebben het allemaal over gezonder leven, dan dit is toch een inkoppertje?"

Groesz vindt dat de regering onnodig treuzelt en noemt het aangekondigde onderzoek zonde van de tijd én het geld. Als protest schafte hij afgelopen zomer een week lang in zijn supermarkt de btw af op groente en fruit. "Wat mij opviel, is dat ik 14 procent meer heb verkocht." De belasting betaalde de ondernemer uit eigen zak.

Petitie voor btw-vrije groente en fruit

Na de herfstvakantie rekent hij opnieuw 0 procent btw of groente en fruit. Ook is Groesz een petitie gestart waarmee hij - als hij genoeg handtekeningen heeft - naar Den Haag gaat. "De politiek zegt: 'We zijn ermee bezig.' Maar daarna stopt het weer en gebeurt er niks. Dat gaat er bij mij niet in."

Op dit moment betalen we 9 procent btw over groente en fruit. Dat tarief geldt sinds 2019, toen het vorige kabinet de belasting verhoogde van 6 naar 9 procent. Die verhoging was toen onderdeel van een breder pakket van hervormingen, het idee was dat andere belastingen zouden dalen.

Kabinet bang voor rechtszaken

De Partij voor de Dieren vroeg Van Ooijen laatst om in ieder geval de btw op onbewerkte groente en fruit af te schaffen. Maar ook daar wil de staatssecretaris niet aan. Als je de verlaging in fases zou uitvoeren, lok je al bijna rechtszaken uit, waarschuwt hij. "Daar heb ik geen zin in."

Naar verwachting is het onderzoek naar welke groente en fruit binnen het 0 procent-tarief gaan vallen, begin volgend jaar afgerond. Alleen als alles meezit, volgt dat de afschaffing in 2024. In de tussentijd roept de staatssecretaris supermarkten op om zelf met acties te komen: "Probeer nou zelf ook deze producten vaker in de aanbieding te doen."