VS zet relatie met Israël op scherp door niet wegstemmen VN-resolutie over staakt-het-vuren: 'Ze willen laten zien dat er een grens is'

Dat een VN-resolutie is aangenomen voor een staakt-het-vuren in Gaza zet de verhoudingen tussen bondgenoten Israël en de VS op scherp. Israël is woedend en voelt zich in de steek gelaten door de Amerikanen. "De VS hopen een signaal af te geven."

Lange tijd lukte het in de VN-Veiligheidsraad niet een resolutie aan te nemen die oproept tot een wapenstilstand in de Gazastrook. Leden met een vetorecht, landen zoals de Verenigde Staten, lagen steeds dwars. Maar bij de laatste stemming onthield het land zich van stemming. "De Amerikanen willen laten zien dat er ook voor hen een grens is", zegt Israël-kenner Peter Malcontent.

Veel kritiek op rol VS

"De Amerikanen spelen hoog spel", zegt hij over de oorlog in Gaza. "Ze krijgen veel kritiek omdat ze pal achter Israël bleven staan. De VS dreigen daarmee ook eigen goodwill in een deel van de wereld te verspelen en dat is iets wat zij zich als supermacht niet kunnen permitteren."

Dat is volgens Malcontent niet de enige reden dat VS zich maandag onthield van de stemming in de vijftienkoppige Veiligheidsraad, het machtigste orgaan van de Verenigde Naties. "De VS proberen Israël diplomatiek de duimschroeven aan te draaien. Het wordt duidelijk gemaakt dat, wanneer het land op deze weg doorgaat, het volstrekt geïsoleerd in de wereld komt te staan. Israël wordt dan een soort Zuid-Afrika tijdens de Apartheid."

Israël bestookt Rafah met aanvallen

Maar of er iets gaat veranderen door de draai van de VS, dat is nog maar de vraag. "Het is op dit moment volstrekt duidelijk dat in ieder geval de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en ultra-rechtse partijen gewoon willen doorgaan op de oude voet. Tegelijkertijd zie je dat de meer 'gematigde' partijen misschien wel bereid zijn tot enige vorm van overleg", zegt Malcontent over de situatie over Rafah.

Israël ziet die stad als een Hamas-bolwerk en bestookt de plaats met aanvallen, ook al bevinden zich er honderdduizenden vluchtelingen. "Maar ook die gematigde partijen willen in principe het karwei klaren. Dat geldt ook voor een groot deel van de Israëlische samenleving", weet de Israël-kenner. "Als de VS Israël écht tot ander gedrag wil aanzetten, dan zal het land met iets meer dan alleen woorden moeten komen."

Geen bindende resolutie

Wat de Amerikanen nu misschien hopen, is dat de tegenstellingen binnen het Israëlische kabinet zo hoog oplopen, dat het het einde van Netanyahu kan betekenen, zegt Malcontent. Al komt het waarschijnlijk niet zover. Dat heeft ook te maken met het feit dat de aangenomen resolutie geen verregaande gevolgen heeft.

"Deze wordt als een minder bindende resolutie gezien. Er wordt namelijk niet verwezen naar hoofdstuk 7 van het VN-handvest. In dat geval hebben de Verenigde Naties de mogelijkheid om dwingend op te treden, door middel van sancties of zelfs via een militaire interventie."

Doorlopende wapenleveranties

Netanyahu probeert de resolutie op zijn beurt in zijn voordeel te gebruiken. "Hij probeert het gevoel van 'Israël tegen de rest van de wereld' uit te buiten."

Het Witte Huis zei overigens dat de onthouding bij de stemming geen verschuiving van beleid is. Ook Malcontent denkt dat de Amerikaanse wapenleveranties aan Israël niet zullen stoppen. "Op dit moment is er niks wat daar op wijst. Maar alles is mogelijk als Israël de rode lijn passeert door Rafah binnen te vallen."

Nog geen lange termijnoplossing

Voor wie denkt dat de aangenomen VN-resolutie een stap is richting succesvolle onderhandelingen tussen de strijdende partijen, heeft de Israël-kenner een vervelende boodschap. "Dat denk ik niet onmiddellijk. Bij eventuele vredesonderhandelingen op langere termijn is er vanuit VS, Israël en Europa voor Hamas sowieso geen plaats. Hamas is voor hen eigenlijk een partij die uitgespeeld is."

Waar het dan toe kan leiden? "Eventueel op korte termijn dat het geweld staakt, tot het einde van de ramadan. Daarna komt er misschien met behulp van VS, Qatar en Egypte een langdurige wapenstilstand. Maar deze resolutie zal niet leiden tot een definitieve vrede die uitmondt in twee staten."