Hoe denk jij over Poetin? Het is een van de vragen die de Russische vlogger Daniil Orain voorlegt aan Russen die hij op straat tegenkomt. De Russen weten wat er speelt, blijkt uit die spontane interviews, maar ook dat ze niet alles kunnen zeggen.
Wie wil weten hoe de 'gewone' Rus denkt over Poetin, of over de inval in Oekraïne, kan daar vrij eenvoudig achterkomen op het YouTube-kanaal '1420' van vlogger Daniil Orain uit Moskou.
Wenselijke antwoorden
Op een dag besliste Daniil, die werkt als softwareontwikkelaar, de straat op te gaan en met zijn telefoon voorbijgangers te interviewen. Die interviews publiceerde hij op YouTube, waar hij inmiddels 328.000 abonnees heeft.
Daniil vraagt de Russen - meestal een stuk of veertig, vijftig - naar hun mening over van alles en nog wat en wie zijn kanaal bekijkt ziet dat dat een behoorlijk gevarieerd beeld oplevert. Veel Russen geven 'wenselijke' antwoorden en zeggen Poetin te steunen, maar kritiek op de president is er ook. Ondanks dat je daar in Rusland behoorlijk mee in de problemen kunt komen.
Niet zonder risico
De vlogger schuwt controversiële onderwerpen niet. Zo laat hij foto's zien van de oorlog in Oekraïne om daar vervolgens reacties op te vragen. Daniil doet dit niet alleen, hij maakt de video's samen met een oud-klasgenoot van zijn middelbare school in Moskou, met de naam '1420'. Daar komt ook de naam van het kanaal vandaan.
Of ze het niet gevaarlijk vinden, om video's met meningen over Poetin en de oorlog in Oekraïne te publiceren? Daniil: "We zeggen dat we een Youtube-video maken, dus mensen weten wat de gevolgen kunnen zijn." En die zijn er zeker: "Begin maart zei een jongen op ons kanaal dat hij een atoombom op Rusland zou willen gooien. Vervolgens kreeg hij op zijn universiteit de waarschuwing gekregen dat hij verwijderd zou worden als hij dat nog een keer zou zeggen."
Vooral op het buitenland gericht
Daniil en zijn vriend zijn zelf ook eens op straat aangehouden. "Opeens kwam overal politie vandaan. Maar na dat ze ons vroegen wat we deden hebben ze ons weer laten gaan." Sindsdien wordt Daniil met rust gelaten, maar of hij en andere Russen zich volledig vrij en zonder consequenties kunnen uitspreken is maar de vraag, zegt Rusland-correspondent Joost Bosman.
"Het Youtube-kanaal '1420' is vooral gericht op het buitenland en geeft een aardig beeld van hoe Russen op straat denken. In Rusland kun je het niet op het openbare internet bekijken, alleen via een speciale VPN-verbinding en die heeft niet iedereen. Kennelijk vormt het niet echt een bedreiging."
'Nuttig voelsprietje'
Bosman vindt het wel bijzonder dat de autoriteiten dit toelaten. "Sommige boze tongen beweren dat deze jongens misschien wel bescherming genieten. De wetten tegen het verspreiden van zogenoemd 'fake news' zijn namelijk heel streng en duizenden mensen zijn al beboet of gearresteerd omdat ze iets kritisch over de regering hadden gezegd of geliked", vertelt de correspondent.
"Ik denk zelf niet deze jongens gebruikt worden of samenwerken met de autoriteiten. Zelf zeggen ze heel nadrukkelijk dat ze 'neutraal' zijn. Ze stellen de Russen persoonlijke vragen over van alles en nog wat en zeker niet alleen politiek. Ik denk wel dat de autoriteiten dit in de gaten houden. Het kan zelfs zo zijn dat ze voor de autoriteiten een niet al te gevaarlijk maar wel nuttig voelsprietje zijn voor wat de 'gewone' Rus op straat denkt."
'We zijn allemaal zombies'
Wie de meningen op Youtube-kanaal bekijkt ziet vooral hoe gespleten de wereld van de Russen is. Ze leven in Moskou en andere grote steden in een moderne wereld, maar een echte open samenleving is het niet. Veel mensen proberen zich ergens in het midden proberen op te stellen met een mening. Ze zeggen dat ze a-politiek zijn, en keren zich af van iedere uitgesproken mening.
Daniil zelf vraagt in één van zijn video's aan Russen of ze gehersenspoeld zijn. Een van de jongeren verwoordt het zo: "We zijn allemaal zombies geworden omdat we gewoon niet meer weten wat me moeten geloven."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.