Vleesverwerkers zijn tegen verbod op uitzendwerk in de sector: 'Zonder arbeidsmigranten liggen slachthuizen stil'

Minister Eddy van Hijum verraste de vleessector deze week door mogelijk vergaande maatregelen aan te kondigen als misstanden blijven gebeuren. Komt er een verbod op uitzendwerk, dat nu vaak door arbeidsmigranten wordt gedaan? "Zou grote problemen geven."

Na onderzoek van kennisinstituut SOMO en reportages van EenVandaag eerder dit jaar besloot toenmalig minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om direct actie te ondernemen. Uit de onderzoeken bleek dat er in de vleessector meerdere uitzendbureaus actief zijn waarbij arbeidsmigranten regelmatig met misstanden worden geconfronteerd.

Misstanden in vleessector

Het gaat dan om allerlei vormen, van het niet uitbetalen van loon tot ondermaatse en te dure huisvesting die uitzendkrachten ook kwijt kunnen raken als zij hun baan verliezen of klagen. Ook worden arbeidsmigranten met enige regelmaat op staande voet ontslagen en vinden zij vervolgens niet de weg naar instanties die hen kunnen helpen.

Mede hierdoor kondigde de nieuwe minister Van Hijum deze week aan dat hij zo snel mogelijk wil dat de (werk)omstandigheden in de sector verbeteren. In een Kamerbrief gaf hij bovendien aan dat hij overweegt om het mogelijk te maken om uitzendkrachten te verbieden in sectoren waar veel misstanden plaatsvinden, waarbij de minister expliciet verwees naar de vleessector.

'Te negatief beeld'

Maar het beeld van de sector is te negatief, vindt de branchevereniging van bedrijven die rund-, kalfs- en varkensvlees verwerken (COV). "We hebben in Nederland 985.000 arbeidsmigranten, minder dan 1 procent daarvan werken in de vleessector", zegt voorzitter Laurens Hoedemaker. "De rapporten over misstanden met arbeidsmigranten gingen dus echt niet alleen over de vleessector."

Vleesverwerkers kunnen volgens hem niet zonder arbeidsmigranten. "Als er op de één op de andere dag een uitzendverbod zou komen, dan hebben we een groot probleem. Dan liggen denk ik de slachthuizen stil", zegt hij. "Veel Nederlanders vinden het vak niet interessant genoeg. En als zij het niet willen doen, dan moeten we de arbeidskrachten uit het buitenland halen."

Medewerkers beschermen

"Wij hebben elke medewerker die bij ons in de sector wil komen werken nodig. Dus het is absoluut niet in ons belang om hen slecht te behandelen of af te schrikken", benadrukt de voorzitter van de branchevereniging. "Ze moeten gewoon goed beschermd worden."

Hoedemaker ziet dat het om een groep arbeiders gaat die potentieel kwetsbaar is. "Het zijn mensen die vaak tijdelijk vanuit het buitenland hier komen, om in een vreemde omgeving te werken", legt hij uit. "We willen daarom juist zelf ook nadenken en zorgen dat we deze mensen helpen en bij ons houden."

Sector zelf oplossen?

Hij voegt daar wel aan toe dat volgens hem de eisen voor de vleessector in de basis al behoorlijk streng zijn. "Ongeveer de helft van de mensen die hier werken, werkt bij een arbeidsbureau die onder de vlees-cao valt en niet de cao van de uitzendbranche. In de cao voor vlees zijn de eisen voor bijvoorbeeld het doorbetalen van loon bij afwezigheid strenger, werknemers zijn daarin al beschermd."

De branchevereniging geeft zelf aan actief mee te denken, zoals over hoe arbeidsmigranten misstanden kunnen melden. "We denken bijvoorbeeld nu aan de beste manier om een centraal meldpunt voor heel Nederland in te stellen voor de vleessector, waar arbeidsmigranten in hun eigen taal melding van misstanden kunnen maken", vertelt hij. "Die start ik het liefst nog gisteren."

Hoop op nieuwe wet

Daarnaast komt er hoogstwaarschijnlijk al een grotere stelselwijziging aan, waardoor voor uitzendbureaus in alle sectoren strengere regels gaan gelden. Deze nieuwe Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta) moet in 2026 ingaan. Hoedemaker: "Met die nieuwe wet komen dusdanig strenge eisen voor uitzendbureaus dat je de rotte appels er veel makkelijker uithaalt."

"Een inspectie-instantie krijgt verdergaande bevoegdheden om ze op te sporen", legt hij uit. De COV-voorzitter wil daarom dat de minister haast maakt met het wetsvoorstel. "Die nieuwe wet kan echt het verschil gaan maken", zegt Hoedemaker tot slot. "Zonder dat je een hele sector een hak zet en het werken onmogelijk maakt."