Vinden werkgevers generatie Z te veeleisend op de arbeidsmarkt? Dat is te kort door de bocht, zeggen experts

De werkloosheid onder jongeren is gestegen naar bijna 9 procent, blijkt uit cijfers van het CBS. Er zijn zorgen dat het botst tussen werkgevers en de nieuwe generatie, een 'mismatch' op de arbeidsmarkt. Of dit ligt aan Generatie Z, is nog maar de vraag.

Werkgevers zouden generatie Z 'veeleisend', 'te duur' en 'wiebelig' vinden, zeggen deskundigen in de Telegraaf. Het zou schuren tussen de jongere en oudere generaties. Maar, vertellen experts, dat valt hartstikke mee.

Jeugdwerkloosheid

In hoeverre de toenemende jeugdwerkloosheid een generatieprobleem is, is moeilijk vast te stellen. Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Tilburg, zegt dat werkgevers niet aan de verwachtingen van de nieuwe generatie voldoen. De voorkeuren en verwachtingen van jongeren zouden anders zijn.

"We weten het niet", zegt Wilthagen. "Jongeren hebben in het algemeen veel aandacht voor opleiding en ontwikkeling. Ook vinden ze de balans tussen werk en privé heel belangrijk." Maar dat betekent niet dat ze zich daarmee onttrekken van werk. "Het is niet verstandig daar vanuit te gaan."

Zorgen van werkgevers

Volgens Aart Bontekoning, sociaal psycholoog en gespecialiseerd in generatie-diversiteit, valt het aantal werkgevers dat het moeilijk heeft met de nieuwe generatie mee. "Ik kom in allerlei organisaties, en af en toe hoor ik dat wel", vertelt hij. Sommige werkgevers zijn bijvoorbeeld gefrustreerd, omdat ze vacatures niet gevuld krijgen. "Maar de meerderheid vindt het superleuk om met de jongere generatie te werken. Die zeggen: 'Die frisheid spreekt mij ook aan.'"

Jongeren vinden tijd voor zichzelf belangrijk, en dat zijn organisaties niet gewend. Bontekoning zegt: "Maar als je daar dan top-down op reageert, creëer je een kloof." Bontekoning vindt de aanname dat Gen-Z veeleisend is, ook zorgelijk. "Dat is ook helemaal niet slim. Bedrijven hebben de jongere generatie nodig om allerlei dingen te vernieuwen."

Leeftijdsgebonden, niet generatiegebonden

Verder is het geen nieuw fenomeen, dat werkgevers moeten wennen aan een nieuwe generatie. Generatie Z-expert Daniëlle Schreurs zegt daarover: "Ik heb geen enkel onderzoek waaruit blijkt dat Gen Z te duur, of te veeleisend is. Niet meer dan andere generaties in ieder geval. Het gaat hier vooral over een periode-effect." Dat zou betekenen dat men over het algemeen veeleisender en duurder is geworden. "Dat is niet zo gek, want het werk vereist steeds meer van mensen."

De potentiële mismatch op de arbeidsmarkt gaat dus niet specifiek om Gen Z. "Jongeren worden eigenlijk altijd al als lui beschouwd door oudere generaties", zegt Schreurs. Dat gebeurde al in de tijd van de oude Grieken. "Aristoteles en Plato hebben hier ook al uitspraken over gedaan, het is dus niet een verrassende reactie."

Nederlandse cultuur

Dat Nederlanders sowieso waarde hechten aan vrije tijd, speelt ook een rol in de mogelijke terughoudendheid van de nieuwe generatie. Nederland is kampioen als het om deeltijdwerkers gaat. Wilthagen zegt daarover: "We hebben een lage arbeidsethos. Dat betekent niet dat we niet hard werken, maar wel dat we veel waarde hechten aan andere zaken buiten het werk om." De veronderstelling dat men niet leeft om te werken, zou een typisch Nederlandse eigenschap zijn.

Ook hij spreekt van een periode-effect. "Het is niet zozeer dat Gen Z anders kijkt naar werk." Het ligt meer aan de huidige omstandigheden van de samenleving dan de generatie zelf.

Hoe ga je ermee om?

Werkgevers hebben zelf de oplossing in de hand, zegt Bontekoning. Hij stelt dat je goed moet kijken naar waar jongeren energie uithalen en dat ondersteunen. Ook geeft hij een tip voor ouders op de werkvloer: "Als je zelf kinderen hebt van die generatie, denk er dan goed over na hoe je thuis samenwerkt met je kinderen. Praat er open over. Als je dat dan meeneemt naar je werk, ontwikkelt iedereen zich beter."

Schreurs vertelt dat het belangrijk is om niet van stereotypes uit te gaan: "Verdiep je in de generatie. Ik zie hier vooral een generatie van veel ambitie, die graag dingen wil veranderen."