Vijvers zijn grote vervuilers, maar je kunt er zelf wat aan doen

Broeikasgassen in vijvers blijken grote vervuilers. De suggestie om te stoppen met het voeren van eenden stuitte onlangs op veel weerstand. Maar het kan ook anders. Bijvoorbeeld met zuurstofplanten en de juiste vissen.

Meer baggeren, stoppen met het brood voeren van eenden en je afval in de vuilnisbak gooien in plaats van op de grond. Het zou helpen de dikke methaan-rijke drab in vijvers terug te brengen. Wat tuinvijverspecialist Ada Hofman betreft zijn het lapmiddelen, en bieden ze geen oplossing. Ze vond een effectievere manier om stilstaand water glashelder te maken.

'Vijvers net zo vervuilend als 200.000 auto's'

Uit onlangs gepubliceerd onderzoek bleek dat stadsvijvers grote vervuilers zijn. De onderzoekers keken naar de uitstoot van een stadsvijver in Malden en trokken de resultaten landelijk door naar de 8000 hectare vijveroppervlak die Nederland rijk is. "Dan kom je uit op een jaarlijkse uitstoot die gelijk is aan 200.000 auto's. En dan hebben we de sloten en tuinvijvers nog niet eens meegeteld."Dan kom je op een jaarlijkse uitstoot die gelijk is aan 200.000 auto's. En dan hebben we de sloten en tuinvijvers nog niet eens meegeteld", zegt onderzoeker Tamara van Bergen.

Bladeren, het brood dat eendjes niet opeten, het zakt allemaal naar de bodem, waar bacteriën het opeten. Hoe dikker de drab, hoe meer broeikasgassen. Ecologen zien het liefst dat burgers de eendjes niet meer voeren en dat gemeenten de vijvers regelmatig schoonmaken.

Stilstaand water helder krijgen

Ada Hofman verwelkomt het onderzoek van de Radboud Universiteit, maar pleit voor een andere aanpak. Zo ziet ze baggeren als lapmiddel. "Na het baggeren komt er weer blad en ontlasting in het water en begint de ellende weer opnieuw. Bovendien zal dat een zeer kostbare zaak worden."

Hofman experimenteerde met het aanleggen van tuinvijvers en vond een manier om stilstaand water glashelder te krijgen. Hierover schreef ze een aantal succesvolle boeken. Haar geheim? Onderwaterplanten en de juiste vissen. "Als klein kind vroeg ik me al af waarom het water in de ene sloot helder en gezond was en in de andere niet. Door te experimenteren kwam ik erachter dat in helder water altijd onderwaterplanten groeiden."

Biologische balans

Doordat deze planten CO2 opnemen en zuurstof afscheiden wordt het water schoon en helder. "Stilstaand water gaat namelijk alleen maar stinken als er te weinig zuurstof in het water zit. Dan kan er moerasgas ontstaan. Hetzelfde zien we gebeuren in de mestkelders van boeren: ook hier ontstaat giftig gas omdat de omgeving zuurstofarm is en bovendien donker."

Behalve zuurstofplanten kunnen ook de juiste vissen een belangrijke bijdrage leveren. "Het gaat allemaal om het maken van een leefgemeenschap tussen planten en dieren die zichzelf in stand houdt. Heb je die biologische balans bereikt, dan verder overal van afblijven."

Een vijver als drinkwaterreservoir

Goudvissen en koikarpers raadt ze af, want die woelen de bodem om planten zich razendsnel voort. Hofman raadt daarom aan om de goudwinde in je vijver te laten zwemmen. "Die eet geen planten", legt de Martin Gaus van de vijvers uit.

Hofman hoopt dat het onderzoek van de Radboud Universiteit mensen wakker zal schudden. "Het water in mijn eigen vijvers is zo schoon dat ik het kan drinken. Nu hoeven niet alle vijvers te worden omgetoverd tot drinkwaterreservoirs, maar het is wel belangrijk dat er iets meer aandacht komt voor de kwaliteit van ons vijverwater. Vijvers horen geen lichtbruine modderpoelen te zijn, daar moeten we geen genoegen mee willen nemen."