Vertrouwen in Willem-Alexander én Máxima op nieuw dieptepunt: 'Ze leren niet van hun fouten'

Het vertrouwen in Willem-Alexander (54 procent) en Máxima (61 procent) daalt voor het derde jaar op rij. Beiden scoorden niet eerder zo laag. Dat blijkt uit het jaarlijkse Koningsdagonderzoek onder ruim 26.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel.

Volgens de meerderheid mag de monarchie blijven, maar wordt het tijd dat het koningspaar leert van hun fouten en vaker naast hun volk staat in plaats van erboven. "Tijd voor een wake-upcall", schrijft een deelnemer.

Onvrede over stapel coronablunders

Het vertrouwen in koning Willem-Alexander was sinds zijn aantreden in 2013 altijd hoog, rond de 80 procent. Maar in de coronatijd groeide de kritiek op zijn optreden. In 2020, aan het begin van de crisis, vonden mensen hem vooral onzichtbaar. Later kwam daar de ergernis over zijn mislukte vakantie naar Griekenland bij en daalde het vertrouwen naar 63 procent.

En terwijl veel mensen die vakantie nog niet vergeten zijn, komen daar dit jaar weer nieuwe corona-incidenten bij, zoals het verjaardagsfeestje van prinses Amalia, waar te veel gasten werden uitgenodigd.

Nieuw dieptepunt

De meerderheid (69 procent) vindt de ophef in de media daarover terecht. Dat geldt ook voor een bezoek aan Den Haag waar de koning geen afstand hield en handen schudde (55 procent).

Die stapeling van incidenten zorgt ervoor dat het vertrouwen dit jaar een nieuw dieptepunt bereikt (54 procent). Ook als kroonprins scoorde hij nooit zo laag in de peilingen van EenVandaag.

Koning geeft het slechte voorbeeld

Er is een beeld ontstaan dat de koning niet leert van zijn fouten en niet aanvoelt wat er speelt onder de gewone Nederlanders. Dat nemen mensen hem kwalijk.

Een panellid schrijft daarover: "We hebben het allemaal zwaar gehad met de coronaregels. Maar de koning denkt dat die voor hem niet gelden. Hij zou juist een voorbeeld moeten zijn." Een ander: "Eenmalig is menselijk. Maar het lijkt wel of ze helemaal niet nadenken."

Te groot contrast

De kritiek dat hij op afstand staat van zijn volk is niet nieuw, maar wordt door de coronacrisis wel uitvergroot. Ook daarvoor hadden de koning en koningin al het imago dat ze in hun eigen rijke bubbel leefden, met veel vakanties, dure huizen en een riante toelage.

Zes van de tien (59 procent) vinden zijn jaarlijkse vergoeding van 1 miljoen aan inkomen en ruim 5 miljoen voor personeel en onkosten te hoog. Veel deelnemers vinden ook hier het contrast met de gewone mensen in het land te groot: "Hij blijft gewoon zijn luxe leventje leiden. Dat vind ik nog erger in crisistijd."

Ook dip voor koningin Máxima

Ook koningin Máxima scoort dit jaar een vertrouwen dat niet eerder zo laag was (61 procent). De corona-incidenten stralen ook op haar af, want bij veel acties ging het koningspaar samen in de fout. Máxima wordt daarom steeds meer geassocieerd met de familie en de persoon van haar echtgenoot.

Wel heeft ze over het algemeen wat meer krediet dan haar man en is ze nog steeds het populairste lid van het Koninklijk Huis. Een deelnemer schrijft over haar: "Ze heeft veel charme en werkt aan goede initiatieven, maar ze heeft veel van haar oorspronkelijkheid verloren. Ze is ingebed in 'De Firma'."

Monarchie moet blijven

Ondanks de stevige kritiek, is er nog wel een meerderheid die vertrouwen heeft in het koningspaar. Ook vindt de meerderheid van de ondervraagden (56 procent) dat Nederland een monarchie moet blijven.

Er is over het algemeen wel waardering voor de manier waarop ze hun officiële taken uitvoeren en Nederland in het buitenland vertegenwoordigen. Een derde (36 procent) wil liever een republiek.

Positieve momenten

Dit jaar springt een aantal acties van de Oranjes er positief uit. Zeven van de tien (69 procent) vinden het goed dat de koning Oekraïense vluchtelingen opvangt op zijn kasteel Het Oude Loo.

Prinses Amalia krijgt veel waardering voor het terugstorten van haar toelage tot ze klaar is met haar studie: 88 procent vindt dat een goede zaak.

Tips voor de koning

Volgens veel deelnemers is het hoog tijd dat de koning en koningin wat aan hun imago gaan doen. Hiervoor geven ze zelf tips. Adviezen als 'wees zichtbaarder', 'laat zien dat je betrokken bent' en 'steek mensen vaker een hart onder de riem in moeilijke tijden', worden vaak genoemd.

Het lijkt sommigen een goed idee als de koning wat meer critici om zich heen verzamelt, die hem kunnen vertellen wat de gevolgen van zijn acties zijn voor de gewone man. En natuurlijk wordt hem ook geadviseerd om wat geld in te leveren: "Zo'n hoge toelage, dat kan echt niet meer als iedereen de broekriem moet aanhalen."