Verslaafd aan neusspray? Deze KNO-arts hoort het meerdere keren per week

Met verkoudheidsvirussen die vrij rondgaan, zijn ook neussprays flink in trek. Veel mensen gebruiken die maar even, maar er zijn ook die absoluut niet zonder kunnen. "Kijk je dan in de neus, dan is die heel rood, geïrriteerd. Bijna een schaafwond."

Volgens NRC zijn naar schatting tien- tot wel honderdduizenden mensen verslaafd aan neussprays. KNO-arts Ingrid van Rooy herkent dat beeld: "Ik hoor het wel meerdere keren per week."

Xylometazoline

Ze legt uit hoe neussprays werken: "Er zit het stofje xylometazoline in. Als je dat gebruikt, merk je direct wat een lucht je in één keer krijgt. Maar blijf je na je verkoudheid, die zo'n 10 dagen duurt, het gebruiken, dan ga je merken dat je eigenlijk niet meer zonder kan."

Xylometazoline gaat na een week gebruik namelijk averechts werken. "Het knijpt in eerste instantie je vaatjes samen in je neus. Je slijmvlies wordt dan heel slank." Daardoor krijg je meer lucht. "Maar blijf je het gebruiken, dan gebeurt het tegenovergestelde."

Neus gaat weer dicht zitten

"Je vaatjes gaan juist extra open staan waardoor je meer zwelling krijgt en je neus weer dicht gaat zitten", vertelt Van Rooy. "Daardoor denk je: ik moet weer sprayen, want mijn neus zit weer verstopt."

De KNO-arts ziet veel mensen langskomen met dit probleem. "Ik denk dat het in totaal wel echt om aantallen van tienduizenden gaat. Iedere week komt er wel iemand met een specifieke verwijzing die verslaafd is aan xylometazoline."

Al jaren gebruikt

En ook al is er geen verwijzing, de symptomen herkent ze op andere momenten ook. "Wat wij nog wel vaker zien is dat mensen komen met klachten en zeggen: 'Ik kan niet goed door mijn neus ademhalen. Eigenlijk het enige wat helpt is een spray gebruiken.'"

"Als wij dan vragen: 'Hoe lang doet u dat al?', dan is het antwoord 'ja, al jaren'. Ik denk dat ik dat wel meerdere keren per week hoor."

'Zou het geen verslaving noemen'

Maar of je ook echt van verslaving kunt spreken, daar is Tom Bart van verslavingsinstituut Jellinek niet zo zeker van. "Een verslaving wordt beschreven met 11 criteria. Bijvoorbeeld meerdere pogingen hebben gedaan om te stoppen die mislukt zijn, lichamelijke klachten krijgen als je stopt, of problemen in je sociale netwerk of op financieel gebied."

Bij neusspray is dat volgens hem niet aan de hand. "Bij ons zijn er geen mensen in behandeling die een neussprayverslaving hebben, dus zo zou ik het ook niet noemen."

Schaafwond

Maar een verslaving of niet: mensen die te vaak sprayen, krijgen daar wel degelijk last van. "Mensen klagen over een verstopte neus, maar ook een droge of een gevoelige neus", vertelt KNO-arts Van Rooy.

En dat is lang niet alles: "Als je in de neus kijkt, zie je ook dat het heel rood is, geïrriteerd. Het lijkt bijna een soort schaafwond. Dat slijmvlies is dan ook echt stuk." Die schade is gelukkig wel gemakkelijk te herstellen. Volgens de KNO-arts herstelt je neus zich vanzelf, als je maar stopt met sprayen.