Verdeeldheid in Veiligheidsraad over Gaza-conflict: 'Druk op de VS om kleur te bekennen zal toenemen'

Gaza-stad ligt in puin nadat het Israëlische leger opnieuw luchtaanvallen uitvoerde. VN-leden roepen om een staakt-het-vuren, maar de VS blokkeerde een gezamenlijke verklaring. Volgens Erwin van Veen neemt de druk op het land toe om kleur te bekennen.

Van Veen is als conflictonderzoeker bij het Clingendael Instituut gespecialiseerd in het Midden-Oostenconflict. Hij is niet verbaasd dat de Verenigde Staten de resolutie in de VN Veiligheidsraad blokkeerde.

Bondgenoot van Israël

"Ten eerste willen ze Israël internationale veroordelingen besparen, want Amerika is traditioneel een belangrijke bondgenoot van het land. Het conflict gaat natuurlijk verder dan vandaag de dag. Er zijn decennia van bezetting en belegering die de VN uitvoerig gedocumenteerd heeft, dat zal terug komen in een statement van de Veiligheidsraad."

"Daarnaast is ook de binnenlandse politiek in de Verenigde Staten van belang. Druk zetten op Israël scoort geen punten bij zowel democraten als republikeinen. Joe Biden heeft een nogal ambitieuze politieke binnenlandse agenda en houdt zijn kruid droog."

Veiligheidsraad geen nut?

Volgens Van Veen heeft de Veiligheidsraad problemen om tot actie over te gaan wanneer een van de vijf leden binnen de G5-landen een groot aannemelijk belang heeft. De G5 zijn de permanente leden van de VN.

"Dat is in het geval van de VS zo. De Veiligheidsraad komt daardoor moeilijk tot de collectieve actie die nodig is om de internationale vrede en veiligheid te waarborgen. Dat wil overigens niet zeggen dat de Veiligheidsraad geen nut heeft, omdat er veel conflicten zijn waar geen aannemelijk belang bij betrokken is", legt Van Veen uit.

Staakt-het-vuren

Volgens Van Veen hebben alle Amerikaanse presidenten altijd achter Israël gestaan. "Wat je vanuit de Trump-administratie zag, was actieve aanmoediging van de expansie van Israël. Door de Golanhoogte aan Israël toe te kennen, de ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen en het PLO kantoor in Washington te sluiten. Dat doet de Biden-administratie niet. Tot dusver gedragen zij zich als een toeschouwer in het publiek. Zij moedigen Israël niet aan, maar voeren ook geen druk uit."

Secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres wil dat er direct een einde komt aan het geweld tussen Israël en de Palestijnen. Hij riep daarom op tot een staakt-het-vuren. maar is dat effectief in het conflict? Volgens Van Veen enkel voor de korte termijn. "Het geweld moet ophouden. De burgerslachtoffers en de schade daarbij neemt alleen maar toe. Staakt-het-vuren is het enige wat de wapens tot zwijgen kan brengen. Helaas lost het op de lange termijn niks op. We hebben al drie Gaza-oorlogen gezien, de structurele drijfveren van dit conflict blijven op zijn plaats."

'Als dit zo doorgaat zal de druk toenemen om kleur te bekennen'

Volgens Van Veen kan het zijn dat er door de druk op de VS tóch een verandering kan plaatsvinden. "Als dit zo doorgaat, zal de druk op de VS toenemen om publiekelijk en in de Veiligheidsraad kleur te bekennen. Of van positie te wisselen en een vorm van een statement uit te laten gaan."

"Dat is op papier, maar op lange termijn ben ik helemaal niet hoopvol. Er zijn zoveel lagen geweld, leed en ellende bovenop gekomen dat het moeilijk is om een oplossing op korte termijn te zien", zegt Van Veen.