Truus van de Leeden kan aanspraak maken op 1300 euro energietoeslag, maar het aanvragen lukt haar niet. Ze is niet de enige. Uit een rondgang van EenVandaag onder tien gemeenten blijkt dat minstens tienduizenden huishoudens de energietoeslag mislopen.
Ze gaat elke week de supermarkten af om te profiteren van aanbiedingen. Truus van de Leeden uit Loenen aan de Vecht moet elke euro omdraaien nu de prijzen voor voedsel en energie zo zijn geëxplodeerd. Aanvragen van de energietoeslag kwam niet in haar op. "Ik dacht dat ik er met mijn AOW en klein pensioen geen recht op had."
Te ingewikkeld
Maar dankzij een krantenbericht kwam Truus per toeval achter de compensatieregeling in haar gemeente. Ze pakte direct haar laptop om de aanvraag te doen, maar dat bleek onbegonnen werk.
Ze stuitte op haar eigen digitale beperkingen en gaf het op. "Ik had wel de website gevonden waar ik de aanvraag kon doen, maar toen kreeg ik een formulier en de vragen waren zo ingewikkeld dat ik dacht: dan maar niet." Ook moesten er allerlei documenten worden ingescand en bijgevoegd, waar Truus niet goed uitkwam.
Hoe zit het met de energietoeslag?
Het kabinet bedacht in maart van dit jaar een manier om op de hoge energierekeningen van mensen te compenseren. De regeling is bedoeld voor mensen die een bijstandsuitkering ontvangen en voor mensen die een laag inkomen tot maximaal 120% van het sociaal minimum.
Het kabinet maakte de gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering. Mensen in de bijstand krijgen de toeslag automatisch, andere mensen met een beperkt inkomen moeten deze zelf aanvragen. Deze energietoeslag was eerst een bedrag van 800 euro en later verhoogde het kabinet dit bedrag met 500 euro. Dat laatste bedrag wordt deze maand uitgekeerd.
Geen hulp van de gemeente
Truus is geen uitzondering. Vooral ouderen hebben moeite met het aanvragen van de energietoeslag. Minima moeten de toeslag namelijk online aanvragen, maar de digitale wereld is voor velen volgens haar vaak onbekend terrein. "Zeventigplussers zijn daar niet mee opgegroeid, dus ik weet daar wat minder vanaf."
Ze klopte zelf aan bij de gemeente voor hulp, maar tevergeefs. Wanneer ze belde, stond ze vaak lang in de wacht. "Ik moest vaak wel tien of vijftien minuten wachten, als het niet langer is. Dat vind ik voor ons ouderen echt niet te doen."
'Het gaat net allemaal een beetje te snel'
In Rotterdam proberen ze zoveel mogelijk mensen te bereiken. In deze gemeente hebben ruim 80.000 huishoudens recht op de energietoeslag, maar 18.000 mensen hebben het bedrag nog niet aangevraagd. Zij kunnen onder andere terecht bij Stichting MAIT, een organisatie die mensen helpt hun financiën op orde te krijgen, bijvoorbeeld door de energietoeslag samen met hen aan te vragen.
Directeur Marjorie Malbons herkent dat vooral ouderen moeite hebben met de aanvraag vanwege het ontbreken van de digitale vaardigheden die hierbij komen kijken. "Het lijkt allemaal heel simpel, maar voor ouderen gaat het net allemaal een beetje te snel."
Samen aanvragen
"En veel mensen weten niet of ze er recht op hebben", vervolgt Malbons. "Omdat het dan allemaal best ingewikkeld is, kijken ze ook niet verder hoe het precies zit. Maar daar kunnen wij dan bij helpen."
Hoe ze dat doen? "Toen bekend werd dat de energietoeslag aangevraagd kon worden, hebben wij meteen onze hulpvragers gebeld om hen erop te wijzen of om langs te komen. Dan kunnen mensen het zelf aanvragen of als dat niet lukt, dan doen we het samen."
Hoge muren
De hulp die Stichting MAIT aan mensen met geldproblemen biedt, is gebaseerd op de persoonlijke ervaring van de medewerkers. Ieder van hen heeft zelf financiële problemen gehad en weet hoe moeilijk het is om uit de schulden te komen. "Inlevingsvermogen is zo belangrijk als je mensen met schulden helpt, dat je je kan verplaatsen in dat waar de ander doorheen gaat. En het helpt dat wij het allemaal zelf hebben meegemaakt."
"Toen ik zelf flink in de schulden zat, kwam ik erachter hoe moeilijk het is om de nodige hulp te vinden", vertelt Malbons. "Ik wist niet waar ik heen moest en liep tegen enorm hoge muren aan. Toen ik er eindelijk uit kwam met hulp van anderen, dacht ik: ik wil iets terug doen om mensen te helpen die zelf niet uit hun schulden kunnen komen."
Twijfels
Malbons ziet naast ouderen ook steeds vaker mensen met een middeninkomen bij haar langskomen. "Niet alleen de energie, maar ook de boodschappen worden duurder. En ik ben wel bang dat er steeds meer mensen in de problemen zullen komen. Het wordt ook steeds erger, dus ik denk dat we het tegen het einde van het jaar wel echt zullen gaan merken, wanneer de eindafrekening komt."
Het is de vraag of de compensatieregeling de hulp biedt die mensen nodig hebben. Malbons heeft daar haar haar twijfels bij. "De energietoeslag is in essentie bedoeld om de energierekening straks fatsoenlijk te kunnen betalen. Maar sommige mensen die ik spreek, geven het geld uit aan andere dingen die ze niet kunnen betalen."
Geen toeslag, dus zuinig leven
Malbons begrijpt de mensen die ze spreekt wel. "Het is niet zo raar dat mensen zo handelen. Want deze mensen zitten in financiële nood en hebben het geld heel hard nodig. Helemaal nu alles duurder wordt."
Ook Truus vindt de energietoeslag niet de beste oplossing. Door de 'ontoegankelijkheid' van de regeling loopt ze nog altijd veel geld mis. "Dat probeer ik nu maar op te lossen door heel zuinig te leven. En ik laat weer honden uit om wat extra's te verdienen. Dat heb ik vroeger altijd gedaan en dat doe ik nu weer om mijn budget wat op te krikken."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.