Techniekbranche trekt te weinig mbo'ers en daling lijkt nog lang niet voorbij: 'Zo'n 33.000 mensen extra nodig'

Bijna geen enkele sector ontkomt nog aan het personeelstekort. Ook de installatietechniek kampt met een groot tekort aan vakmensen. En dat komt grotendeels doordat er te weinig mbo'ers afstuderen, zegt de voorzitter van Techniek Nederland.

Volgens voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland studeren veel te weinig jongeren af aan technische opleidingen. 70 procent van de nieuwe werknemers in de installatiesector zouden zij-instromer zijn. "Een verontrustend signaal."

'Dramatisch'

Het is volgens Terpstra 'verontrustend' dat maar 30 procent van de nieuwe werknemers in de installatietechniek direct instroomt vanuit een opleiding. "Het is niet erg dat we veel zij-instromers hebben, maar het is wel dramatisch dat we nog maar zo weinig mensen vanuit de techniek opleiden in het initieel onderwijs."

"De getallen voor dit jaar wijzen erop dat ongeveer 18.000 mensen vanuit de zij-instroom binnenkomen, en nog maar 8.000 jongeren vanuit het initieel onderwijs. Dus er is iets aan de hand in dat technisch onderwijs waar we echt aan moeten werken."

Geen gebrek aan opleidingsplekken

Volgens woordvoerder Marije Hulsbosch-Sizoo van de MBO Raad komt het tekort aan studenten voor de installatiebranche in ieder geval niet door een gebrek aan opleidingsplekken. "Als je een techniekopleiding wilt volgen en je hebt een stageplek kunnen vinden, dan kun je bij ons een opleiding volgen."

Ze voegt daaraan toe dat het grootste gedeelte van de mbo-studenten juist kiest voor een opleiding in de zorg of in de techniek.

Hoger schijnt nog altijd beter te zijn

De vooruitzichten na een technische opleiding zijn goed en dat wordt ook benadrukt als scholieren komen kijken. "We proberen jongeren zo goed mogelijk voor te lichten over hun kansen met de opleiding van hun keuze. Er zijn veel kansberoepen in de techniek, de baankansen zijn groot", zegt Hulsbosch-Sizoo.

Toch wordt daar volgens haar nog vaak anders over gedacht. "Wat je ziet is dat de maatschappij hoger nog altijd als beter ziet, waardoor jongeren liever doorstuderen en het mbo niet zien als een volwaardig diploma, waarmee je goud in handen hebt en waar je uitstekend mee op de arbeidsmarkt uit de voeten kan."

Minder kinderen, minder studenten

Waar komt het gebrek van studenten dan wel vandaan? "We hebben te maken met krimp, er worden simpelweg minder kinderen geboren", legt Hulsbosch-Sizoo uit. "En er is grote concurrentie tussen sectoren. Dat zorgt ervoor dat jongeren echt de keuze hebben om te kijken van: 'nou, wat wil ik later gaan doen?'"

Al die factoren zorgen ervoor dat er ook de komende jaren minder studenten de techniek ingaan, zegt ook Menno van Benthem van onderzoeksbureau Ecorys. "Onze verwachting is dat het aantal mbo-studenten techniek tot 2030 met ongeveer 18 procent zal dalen, terwijl je er dus eigenlijk liever meer zou willen."

Extra studenten hard nodig

Al die extra studenten zijn op dit moment hard nodig, vanwege de klimaatplannen van het kabinet, vertelt Van Benthem. "Wij verwachten op basis van de huidige doelen van het kabinet voor CO2-reductie voor 2030, dat we zo'n 33.000 mensen extra nodig hebben om die doelen te behalen."

Die mensen moeten een hoop verschillende dingen gaan doen. "Je kan bijvoorbeeld denken aan het installeren van zonnepanelen, het plaatsen van laadpalen of het bouwen van windparken", legt Van Benthem uit.

Actieplan voor de techniek

Om te proberen toch meer studenten te enthousiasmeren voor de installatietechniek heeft Techniek Nederland een actieplan opgesteld. "Wij hebben ons in de afgelopen periode heel erg gericht op statushouders. Ik denk dat er geen sector is waar op dit moment zoveel statushouders rondlopen als in de installatietechniek", zegt voorzitter Doekle Terpstra.

"En we richten we ons ook nadrukkelijk op vrouwen. Dat is een hardnekkig vraagstuk omdat het alles te maken heeft met een verlopen imago, dat helaas nog steeds wel tussen de oren van mensen zit."

'Richten op benodigde vaardigheden'

Ook Menno van Benthem van onderzoeksbureau Ecorys pleit voor het aanspreken van nieuwe groepen. "Je kunt proberen nog extra zij-instromers aan te trekken, of mensen die op dit moment geen werk hebben. Ook zou je mensen uit het buitenland kunnen halen."

Techniek Nederland heeft ook nog een suggestie voor het onderwijs. Dat zou volgens hen meer gericht moeten zijn op deelcertificaten. "Iemand die zonnepanelen legt hoeft geen mbo-4 diploma te hebben, zolang diegene voor dat deel van het vak maar de benodigde certificaten heeft", zegt Terpstra. "Je moet je meer gaan richten op de vaardigheden die vaklieden nodig hebben."