Er zijn steeds meer zorgen over de gezondheidsrisico's die mogelijk worden veroorzaakt door de uitstoot van biomassacentrales. Deze centrales zijn aan opmars bezig in Nederland, omdat het een groen alternatief zou zijn voor fossiele energie.
In een brief aan minister Wiebes, die in handen is van het Algemeen Dagblad, roepen tien regionale GGD's de minister op meer aandacht te hebben voor de mogelijke gezondheidsrisico's die om de hoek komen kijken bij de ambitieuze klimaatplannen van het kabinet.
Groen en duurzaam
Het 'groene' imago van biomassacentrales staat de laatste maanden onder druk. Want de zorgen leven al lang niet meer alleen onder milieuactivisten en bezorgde omwonenden. De commissie Remkes, die advies geeft over hoe het stikstofprobleem in Nederland op te lossen, adviseerde eind september al om de subsidieverlening voor het bijstoken van biomassa opnieuw te bekijken.
In totaal zou de Nederlandse overheid al 11,4 miljard euro aan subsidie hebben uitgetrokken voor verschillende biomassa-installaties. De komende jaren moeten er 628 nieuwe centrales worden bijgebouwd.
Wat is biomassa?
Biomassa is biologisch materiaal zoals hout, plantenresten of mest. Uit biomassa kan, in de vorm van warmte, energie worden gehaald. Hierdoor is het een alternatief voor fossiele brandstoffen, die nodig zijn voor het verwarmen van huizen. Tien GGD's en het RIVM roepen nu op om meer onderzoek te doen naar de gezondheidseffecten van deze vorm van energieopwekking.
'Veredelde open haard'
Johan Vollenbroek, die al eerder met zijn 'Mobilisation for the Environment' succesvol het stikstofbeleid van de regering aanvocht, ergert zich vooral aan de kleinere biomassacentrales die middenin woonwijken worden geplaatst. "Die hebben niet eens een vergunning nodig", verzucht hij. De overheid hoeft alleen maar een aanvraag binnen te krijgen en dan kan er met de bouw worden begonnen, zegt Vollenbroek. "Het mag zo gebouwd worden, zonder rookgasreiniging. Het zijn een soort veredelde open haarden. Het is voor klimaat én gezondheid slecht."
Marloes Spaander uit Arnhem woont vlakbij zo'n biomassacentrale. Bij de eerste proefsessies van de nieuwe installatie, een paar weken geleden, was er al overlast. "We roken het meteen. Brandende ogen, keelpijn, niet kunnen slapen van de stank. En dat waren alleen nog maar de tests."
Niet minder CO2-uitstoot
Daarbovenop komt kritiek eerder deze maand van een aantal gerenommeerde Europese wetenschappers over het duurzame karakter van biomassa. Wetenschappers verbonden aan het EASAC, de Europese koepelorganisatie voor de wetenschap, stellen dat biomassa niet zo duurzaam is als eerder gedacht. Het op grote schaal hout verbranden in plaats van steenkool, zou uiteindelijk niet minder CO2-uitstoot opleveren.
De GGD stelt nu dat het bovendien onbekend is wat biomassacentrales met de luchtkwaliteit doen. "De ervaringen met grootschalige biomassa zijn beperkt. We weten niet precies hoe groot de uitstoot is en waar die neerslaat. Dat moet je van tevoren weten. Je kunt beter vooraf goed nadenken, dan achteraf spijt krijgen van de dingen die je hebt gedaan." Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) sluit zich bij die conclusie aan. "Eerst even slim nadenken voordat je gaat toepassen", zegt onderzoeker Guus Velders.
Juridisch gevecht
Vollenbroek is ondertussen op verschillende juridische schaakborden aan het spelen. "We hebben op dit moment zes zaken lopen. Nijmegen en Zutphen zijn al gesloten, dus dat was een succes." Zijn uiteindelijke doel is duidelijk: zoveel mogelijk biomassacentrales sluiten. "Je moet geen bomen gaan verbranden, je moet bomen planten."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.