Steeds meer bijtincidenten: mensen onderschatten hoe snel het mis kan gaan met een hond

Nu het aantal bijtincidenten oploopt, waarschuwen deskundigen om je kind niet alleen te laten met de hond. Jaarlijks belanden 200 mensen in het ziekenhuis na een ernstig bijtincident, soms met fatale afloop. "Denk niet, dat doet mijn hond niet."

Veel mensen hebben niet door dat het mis kan gaan, denkt Esther, moeder van Robin. Hij was 8 maanden oud toen hij door de herdershond van zijn opa en oma werd gebeten. De beet was zo ernstig dat hij aan de gevolgen in het ziekenhuis overleed. Hij is niet de enige die door een hond werd gegrepen. Deskundigen en Robins moeder Esther roepen op tot alertheid: laat je kleine kind niet alleen met de hond.

'Denk niet, dit doet mijn hond niet'

Dat gebeurt mij niet, dat doet mijn hond niet. Dat is wat mensen denken, zegt Esther. "Ik ben maar verhaal voor veel mensen, maar dit kan echt gebeuren, dus wees alert." Uit gegevens van VeiligheidNL blijkt dat jaarlijks 150.000 mensen gebeten worden, waarvan enkele honderden zo ernstig dat ze opgenomen worden. In enkele gevallen is er sprake van dodelijke afloop. Deskundigen vermoeden dat dit aantal is gestegen, maar officiële cijfers ontbreken.

Iedere hond kan dit doen, zegt Esther. "Ook een kleine hond kan schade veroorzaken. Misschien niet zulke schade als een herder, maar een kinderarmpje is klein. Het blijven dieren." Ze hoopt dat het verhaal van Robin genoeg losmaakt, zodat mensen bewuster worden. "Pas op, blijf alert, in een split second kan je leven anders zijn. Grote of kleine honden houd je gewoon uit buurt kinderen, zeker kleine kinderen."

Afspraken gemaakt over de hond

Esthers inmiddels ex-schoonouders gaven al in de zwangerschap aan graag te willen oppassen op hun kleinkind. De hond van haar ex-schoonouders had eerder al eens een kat gegrepen die daarna ingeslapen moest worden. Ze kwamen tot de afspraak dat Robin niet op de grond mocht spelen, als de hond in de buurt was en hij mocht niet alleen gelaten worden met de hond. Toch ging het mis. De hond bijt Robin zo hard dat hij aan de gevolgen stierf. "Ik werd gebeld dat ik naar huis moest komen, Robin was gebeten, Robin ging dood."

Aanvankelijk dacht Esther dat er sprake was van een ongeluk. Dat de deur niet goed dicht zat of dat de hond de kamer was in geglipt. Maar na de begrafenis hoort ze dat de afspraken zouden zijn geschonden. Dat haar ex-schoonouders Robin op de grond zouden hebben gezet vlak bij de hond. "Er knapte iets, ik dacht hoe kan dit, wat is hier gebeurd?"

'Laat honden en kleine kinderen niet alleen'

Esther deed na lang nadenken aangifte, ook al vond ze dat moeilijk. In eerste instantie wordt de zaak geseponeerd, maar Esther vocht die beslissing aan. Ze wil dat een onafhankelijke rechter zich uitspreekt in hoeverre je verantwoordelijk bent als hondeneigenaar. "Het gaat mij niet om een zo hoog mogelijk straf, maar het gaat mij er om dat ze verantwoording afleggen en mijn vragen beantwoorden. Ook hoopt ze dat er een signaal uitgaat van haar zaak: "Honden en kleine kinderen moet je nooit alleen laten."

Haar oproep vindt bijval van veel deskundigen. Zoals bij onderzoeker Nienke Endenburg van de Universiteit van Utrecht. Ze deed onderzoek naar bijtincidenten en ze adviseert een kind 'zeker nooit' alleen te laten met een hond. "Zeker niet onder de 7 jaar", zegt ze. "Omdat die niet kunnen begrijpen dat ze een ander wezen pijn kunnen doen, die ontdekken en kijken wat er gebeurt en hebben nog niet de cognitieve vaardigheden om te begrijpen dat de hond pijn heeft en kan bijten."

Snel aangevallen

Want het kan mis gaan zegt ze. Zelfs als mensen denken dat ze een lieve hond hebben. "Maar ook een labrador kan bijten, dus blijf er alsjeblieft altijd bij. En als je er niet bij kunt zijn, zorg dan dat hond en kind niet bij elkaar kunnen komen".

Volgens Endenburg hebben we de hond 'ge-antromorfiseerd', te veel tot mens gemaakt. We zouden met een veel te roze bril naar 'onze' hond kijken. Dat maakt het ook dat een gesprek erover al snel beladen is. "Mensen voelen zich heel snel aangevallen, want hun hond is hun kind."

Disney-verwachting van de hond

"Met honden en kinderen hebben we Disney-verwachtingen", zegt trainer Cindy van Dorst. "We nemen een pup en denken: dit is de liefste hond van de wereld. Maar de realiteit is vaak anders, dat moeten we bespreekbaar maken." Met haar bedrijf 'Dierbare ontmoetingen' adviseert en traint gezinnen hoe zij met hun hond kunnen omgaan om bijtincidenten te voorkomen.

"Het loslaten van het idee dat het vanzelf goed zou mogen gaan tussen hond en kind is heel moeilijk", zegt Van Dorst. Het begint er bijvoorbeeld ook mee dat mensen denken dat labradors en golden retrievers gezinshonden zijn. "We hebben een kwartaal lang incidenten bij ons bijgehouden en van de 115 bijtincidenten hebben we 44 rassen geregistreerd. Alle honden kunnen en zullen bijten als er maar vaak genoeg over zijn grens wordt gegaan."

'Hoe groter de hond, hoe groter de schade'

Op social media circuleren veelvuldig foto's en video's van kleine kinderen alleen met de hond, op de hond of in de hondenmand. Griezelig, noemt onderzoeker Endenburg die beelden. "Weten die ouders wel wat hier gebeurt? En wat gaan die kinderen doen in de hondenmand? Knijpen ze, schreeuwen ze? Dan hebben we een probleem", zegt ze. Ook Van Dorst sluit zich daarbij aan. "Dat is net zo gevaarlijk als een kind in buurt van een sloot houden, terwijl hij niet kan zwemmen."

"Alle honden hebben kaken met tanden erin, wij zijn daar slecht tegen bestand. Hoe groter de hond, hoe groter zijn kaak en hoe groter de schade. Kleine honden lijken minder gevaarlijk, maar als het bijtincident met een kind in de mand gebeurt, kan het schade aan het gezicht opleveren. "Dan denk ik, niet doen. Ga op een andere manier met je hond en je kind spelen."

Bijna altijd een herleidbare oorzaak

Tijdens de coronacrisis hebben veel gezinnen een hond genomen. Nienke Endenburg vreest dat dit nu ook leidt tot meer bijtincidenten. "Ze zijn niet zo goed gesocialiseerd", zegt Endenburg. "Normaal laten fokkers hun puppies wennen aan kinderen. En er zijn ook mensen die niet goed over deze keuze hebben nagedacht."

Terwijl het juist zo belangrijk is dat er kennis is van het hondengedrag, zegt Cindy van Dorst. Volgens haar kan het zelfs misgaan als er een volwassene in de buurt is. Sterker, dat gebeurt regelmatig. Zij hamert erop dat het belangrijk is dat je naar de signalen leest en begrijpt die de hond afgeeft. Honden bijten bijna nooit uit het niets. "Je kunt bijna altijd een herleidbare oorzaak terugvinden."