Slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag vertellen wat zij meemaakten sinds #MeToo

Je baas die seksueel getinte grapjes maakt, een klap op je billen tijdens het uitgaan, misbruik door een bekende. Zes op de tien vrouwen (62 procent) en één op de vijf mannen (19 procent) maakten wel eens seksueel grensoverschrijdend gedrag mee.

Duizenden slachtoffers vertellen hierover in een onderzoek van EenVandaag naar aanleiding van de uitzending van BOOS over The Voice of Holland. EenVandaag onderzocht in het bijzonder wat mensen sinds de #MeToo beweging, die eind 2017 wereldwijd aandacht kreeg, hebben meegemaakt. Hoewel #MeToo sommige mensen aan het denken heeft gezet, zijn er nog steeds veel slachtoffers; veel gevallen in het onderzoek dateren van de afgelopen vier jaar.

Op straat, tijdens uitgaan en op werk

Hoewel mensen van alle leeftijden grensoverschrijdend gedrag meemaken, komt het de afgelopen vier jaar het meeste voor bij mannen en vrouwen onder de 55 jaar. Hun ervaringen variëren van ongewenste opmerkingen en blikken tot aanranding en verkrachting.

De ongewenste ervaringen van mensen in die leeftijdsgroep kwamen de afgelopen jaren vooral voor op straat, tijdens het uitgaan maar ook op het werk. Bij mannelijke slachtoffers is de werkvloer zelfs de meest voorkomende plek van hun ervaringen.

Niet altijd machtsverhouding

Toch is er niet altijd sprake van een machtsverhouding: bij ongeveer een op de vijf (22 procent) vrouwelijke slachtoffers was dat het geval, bij mannen gaat dat om 15 procent.

Wel zijn de slachtoffers van het grensoverschrijdende gedrag vaak jong: bij zowel mannen als vrouwen was ongeveer de helft van de slachtoffers jonger dan 25 jaar.

Opmerkingen

De meest gedeelde ervaring van de slachtoffers in het onderzoek is het krijgen van ongewenste seksueel getinte opmerkingen of grappen. Tegen drie op de tien (29 procent) vrouwen onder de 55 jaar en één op de tien (10 procent) mannen zijn zulke grappen of opmerkingen gemaakt.

"De bedrijfsleider greep in zijn kruis terwijl hij een opmerking maakte", deelt iemand haar ervaring.

Soms gevleid door opmerking

Iemand anders beschrijft hoe een arts over haar gewicht begon toen ze haar trui omhoog hield. "Ik denk niet dat hij dezelfde opmerking gemaakt zou hebben tegen een man", aldus de deelneemster. "Ik vond dat seksistisch."

De meeste mensen kijken negatief naar de opmerkingen of grappen die over en tegen ze worden gemaakt, al lijken mannen hier iets milder over te denken. Sommigen van hen geven in het onderzoek toe zich soms ook gevleid te voelen als ze opmerkingen over hun uiterlijk krijgen.

Dickpics

In veel gevallen gebeurde het grensoverschrijdende gedrag op een meer expliciete manier. Zo is een kwart (25 procent) van de vrouwen en 7 procent van de mannen ongewenst aangestaard op een seksuele manier en heeft 12 procent van de vrouwen en 5 procent van de mannen ongewenst een geslachtsdeel gezien.

Dat laatste gebeurde in het echt, of online. Zo schrijft een mannelijke werknemer in de horeca dat een andere man zijn geslachtsdeel op zijn schouder legde tijdens het ophalen van de glazen en hebben meerdere deelnemers zogeheten 'dickpics' ontvangen.

Seksueel voorstel

Een op de vijf (21 procent) vrouwen is sinds #MeToo ongewenst aangeraakt op hun billen of borsten en een even vrijwel grote groep (18 procent) heeft een direct seksueel voorstel gekregen. "Ik fietste alleen naar huis, wat ik zo vaak deed", deelt iemand haar ervaring.

"Op ongeveer 200 meter van mijn huis kwam er een jongen, onherkenbaar door muts en sjaal, naast mij fietsen. Ik had wat gedronken maar goed, nog helder genoeg. Hij kwam dichterbij en heeft mijn borsten aangeraakt/geknepen. Ik schrok, deed niks en hij fietste weg."

Ongewenst aangeraakt

Ook 8 procent van de mannen is ongewenst aangeraakt of heeft seksuele voorstellen gekregen. "Er was een feestje bij een oudere collega. We kregen heel veel alcohol te drinken", schrijft een mannelijke deelnemer. "Geleidelijk aan gingen steeds meer mensen weg en op den duur bleef ik alleen over met de oudere collega bij hem thuis."

"Ik kreeg nog meer alcohol en was op den duur zo zat dat ik het gevaar van de situatie niet inzag. Voor ik het wist zat ik naast hem op de bank en ineens had hij zijn broek uitgetrokken. Hij pakte mijn hand en legde die op zijn geslachtsdeel, om daarna trekkende bewegingen te maken."

Schaamte

Deze deelnemer schrijft dat hij vervolgens weg is gegaan maar, net als veel anderen, nooit melding heeft gemaakt van het voorval. Sommige slachtoffers schrijven dat ze zich schamen, denken dat melding maken geen zin heeft of dingen erger maakt, of proberen hun ervaring te vergeten door het te negeren.

"Ik heb altijd gedacht dat wat ik mee had gemaakt aan mij lag. Dat ik geen nee zei en mijn grens niet aangaf. Dat ik ermee akkoord ging."

Gebeurtenissen van jaren geleden

Dat geldt niet alleen voor recente voorvallen. Veel deelnemers vertellen (ook) over gebeurtenissen van soms al tientallen jaren geleden waar ze nu nog mee rondlopen.
Een oudere vrouw schrijft hierover in het onderzoek: "Ik ben als kind misbruikt door een aangetrouwde oom."

"Dit heb ik nooit iemand verteld, want het was misschien mijn eigen schuld, dacht ik. Ik heb het 25 jaar weggedrukt en ben nu in therapie. Maar ik heb nog een lange weg te gaan "

Media-aandacht

Dat grensoverschrijdend gedrag nu uitgebreid media-aandacht krijgt, is niet voor alle slachtoffers even makkelijk. Andere deelnemers geven aan dat ze juist blij zijn met de aandacht voor dit onderwerp.

Want, zo schrijft deze deelnemer, het kan ook helpen: "Als dit onderwerp zoals nu weer in de schijnwerpers komt raakt me dat wel even. Ik besef dan dat velen dit meemaken en dat het niet aan ons ligt. Dat het wel aanranding was. Inmiddels durf ik het wel dat label te geven."