"Mijn werkgever wacht tot er een kaartje komt met een zwarte rand erom waarop staat 'Sjakie is er niet meer en je kan je centen in je zak houden'", zegt de langdurig zieke Sjaak.
Sjaak van Beek heeft geen werk, maar wel een dienstverband. Ook wel slapend dienstverband genoemd. Hij is nu 4 jaar ziek. Het begon met darmkanker, maar inmiddels heeft hij uitzaaiingen in de lever en in de blaas. Binnen een jaar na zijn eerste operatie was hij alweer volledig aan het werk, maar toen kwam de terugslag.
'Mijn baas wacht tot ik er niet meer ben'
Sjaak werkte toen al 12 jaar als vertegenwoordiger voor een bedrijf in worteldoeken. Toen hij twee jaar aaneengesloten ziek was, had zijn werkgever de mogelijkheid het contract te beëindigen. Maar dan moest zijn werkgever Sjaak wel een transitievergoeding betalen. Dat is zo geregeld in de wet Werk en Zekerheid uit 2016.
Wat is een transitievergoeding
Een transitievergoeding is een bedrag dat je de kans geeft een periode zonder werk te overbruggen. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de duur van het dienstverband. Het maximum ligt op 81.000 euro. De wet maakt geen onderscheid tussen mensen die gezond uit dienst gaan, of ziek zijn bij beëindiging van het contract.
Iedereen in Nederland heeft recht op een transitievergoeding. Maar zo'n transitievergoeding kan aardig in de papieren lopen. Voor Sjaak is het wel duidelijk. "Mijn baas wacht gewoon tot ik er niet meer ben, dan is hij van het probleem af."
Het slapende dienstverband is een maas in de wet
De werkgever van Sjaak maakte gebruik van een maas in de wet: een slapend dienstverband. Sjaak staat nog altijd op de loonlijst van het bedrijf, maar krijgt geen salaris meer. Doordat hij nog wel op de loonlijst staat, heeft Sjaak geen recht op de transitievergoeding.
Duizenden mensen in Nederland zitten in zo'n slapend dienstverband en kunnen daar niet meer uitkomen. Vooral langdurig zieken als Sjaak zijn de dupe van deze constructie.
Wat is een slapend dienstverband?
Volgens het Nederlandse arbeidsrecht heeft de werkgever wel het recht om een werknemer te ontslaan, maar niet de plicht. Rechters kunnen werkgevers niet dwingen het contract van een medewerker te ontbinden. Dat biedt de werkgevers de mogelijkheid om werknemers in dienst te houden, maar geen prestatie meer te vragen. Met andere woorden: er is een contract, maar de werknemer hoeft niet meer te werken, en krijgt ook geen loon. En omdat er geen ontslag volgt, hoeft de werkgever ook geen transitievergoeding uit te keren.
Doorbraak in de slapende dienstverbanden
Maar er is hoop voor de mensen in een slapend dienstverband. Arbeidsrecht advocate Ludith Haarsma overtuigde in december 2018 de rechter dat haar cliënt ontslagen moest worden. Voor het eerst verplichtte een rechter een werkgever om een medewerker te ontslaan. Daarmee moest het bedrijf ook de transitievergoeding betalen.
Lees ook
In deze zaak ging het om een arts, en bovendien om een uitzonderlijk hoge transitievergoeding van ongeveer 140.000 Euro. De cliënt van Haarsma was een terminaal zieke werknemer. Inmiddels is hij overleden, slechts twee maanden na het vonnis. Volgens advocate Haarsma is de uitspraak doorbraak die ertoe zal leiden dat meer rechters werkgevers een ontslag zullen opleggen.
'Zet de hele rechtspraak op zijn kop'
Maar Pascal Besselink betwijfelt dat. Hij is jurist bij DAS rechtsbijstandverzekeringen en bestuurde twintig andere uitspraken die allemaal vaststelden dat een rechter geen ontslag kan afdwingen. Besselink meent dat de uitspraak geen stand zal houden, want hiermee wordt volgens hem de hele rechtspraak op zijn kop gezet.
Met name ondernemers in het midden- en kleinbedrijf vrezen de transitievergoeding. De kosten die dat met zich meebrengt zijn zo hoog dat het voortbestaan van het bedrijf in gevaar komt.
'Je bent niet alleen ziek, maar je hele gezin lijdt eronder'
Sjaak blijft achter met veel onbegrip. "Ik zou mijn werkgever willen vragen wat de reden is dat zij mij niet betalen. Ik snap dat niet." De rechtsbijstandsverzekering kreeg bij de werkgever van Sjaak van Beek ook nul op het rekest. "Je bent niet alleen ziek, maar je hele gezin lijdt eronder. We wilden de transitievergoeding gebruiken voor de studie van onze jongens", vertelt Sjaak.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.