Russen die in Finland wonen willen naar Rusland reizen, maar de grens zit potdicht: 'Schending van onze rechten'

Ze zouden graag hun familie opzoeken, maar dat wordt hen erg moeilijk gemaakt. De tienduizenden Russen die in Finland wonen, kunnen niet meer zomaar even de grens met Rusland oversteken. Want die is door de Finse regering volledig gesloten.

Rusland stuurde eind vorig jaar plotseling honderden migranten naar de grens met Finland. Daarop sloot Finland alle grensovergangen met Rusland. En die sluiting kan nog lang duren, wat Russen in Finland voor moeilijke dilemma's stelt.

'Ik heb voor Finland gekozen'

Een van hen is Katja Marova. "Normaal gesproken pakte ik de auto en reed ik zo naar mijn ouders in Sint-Petersburg", vertelt ze. "Dat kostte me wat benzine en 2 uur van mijn tijd. Nu moet ik uren reizen en honderden euro's uitgeven om bij mijn ouders te komen."

Katja kwam voor haar studie naar Finland en woont inmiddels al 14 jaar in het universiteitsstadje Lappeenranta, net over de grens met Rusland. Ze leerde de taal, kreeg een baan, stichtte een gezin en werd zelfs actief in de lokale politiek. "Ik koos Finland juist omdat ik geen toekomst meer zag in Rusland."

Kwestie van nationale veiligheid?

Naar eigen zeggen is Katja volledig geïntegreerd in de Finse samenleving. Ze is kritisch op de Russische president Vladimir Poetin en de oorlog in Oekraïne. Daarom doet het haar extra veel pijn dat zij nu hard wordt geraakt door de volledige grenssluiting. "Onze basale mensenrechten worden geschonden", vindt ze.

Maar Finland sluit die grens natuurlijk niet zomaar, reageert onderzoeker Charly Salonius-Pasternak van het Finse Instituut voor Internationale Zaken in Helsinki. De situatie aan de grens is volgens de regering namelijk een bedreiging voor de nationale veiligheid van het land.

Migranten aan de grens

Afgelopen najaar verschenen er opeens honderden migranten aan de Russische kant van de grens. Asielzoekers uit verschillende landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika werden door de Russen de grens over gestuurd. De migranten werden op fietsen gezet, omdat het al jaren verboden is om zonder voertuig de grens over te steken.

"Een grote groep migranten de grens over sturen, is voor Rusland een goedkope en effectieve manier om politieke discussie in Finland op te stoken en de aandacht af te leiden van andere dingen, zoals de oorlog in Oekraïne", legt Salonius-Pasternak uit.

Tactiek van de Russen

Dit past in de tactiek van een 'hybride' oorlogsvoering, een manier om zonder daadwerkelijk oorlog te voeren toch een bepaald land te destabiliseren. De Russen zijn hier meesters in en voeren al langere tijd een hybride oorlog tegen verschillende westerse landen.

Ook tegen Finland. Zeker nadat het land vorig jaar april lid werd van de NAVO, weet Salonius-Pasternak. Sinds de toetreding dreigt Rusland met tegenmaatregelen tegen het noordelijke buurland. President Poetin ziet de NAVO namelijk als zijn grootste bedreiging. De volledige grenssluiting met Rusland kan daarom op de steun van veel Finnen rekenen.

Uitgescholden op straat

Toch voelt het voor Katja oneerlijk. "Ik kan nu al maanden mijn ouders niet meer bezoeken." Ze merkt daarnaast dat het klimaat voor Russen in Finland steeds grimmiger wordt: "Als ik op straat loop en Russisch praat, word ik vaak aangekeken. Laatst beet een echtpaar me 'Vittun Rut' toe, dat 'Fucking Rus' betekent."

Ook uit haar omgeving hoort ze dat landgenoten met meer agressie te maken hebben. "Ik krijg de laatste tijd veel klachten binnen over russofobie." Ze vindt dan ook dat de Finse regering meer oog moet hebben voor de Russische minderheid, die bijna 100.000 mensen telt. "We proberen het gesprek aan te gaan, maar ze lijken niet met ons te willen praten. Er gebeurt in ieder geval niets."

'Hartverscheurende verhalen'

Katja wil het nu samen met een groep Russen hogerop zoeken en stapt daarom naar het Europees Hof van de Rechten van de Mens, waar Finland bij aangesloten is. Op die manier hopen ze een manier te forceren om toch de grens tussen Finland en Rusland over te mogen steken.

Ik red me wel, zegt Katja tot slot. "Maar er zijn Russen wiens ouders ziek zijn, wiens ouders echt zorg nodig hebben", benadrukt ze. "Er zijn echt hartverscheurende verhalen van mensen die niet naar huis kunnen. Dat moet stoppen."