Blogger Larry Krakow uit New York was enthousiast over de nieuwe site waarvoor hij schreef: Peace Data. Tot de FBI waarschuwde dat die site door de Russen is opgezet. Rusland beïnvloedde de Amerikaanse verkiezingen in 2016, en probeert dat nu opnieuw.
"Er stonden wat goede verhalen op de website, en ze schreven op de juiste manier over buitenlandpolitiek. Dus ik besloot hen een mail te sturen en te kijken of ze geïnteresseerd waren in mijn artikelen."
Amerikaanse site opgezet door Russen
Larry Krakow is een slager uit New York, maar sinds hij in het voorjaar corona doormaakte besloot hij te gaan bloggen over de Amerikaanse politiek. Hij stuitte op de website Peace Data en voelde zich aangesproken. De site is progressief en publiceert precies over de onderwerpen waar hij graag over schrijft. Na zijn mailtje mag Larry er meteen aan de slag.
Hij was net lekker op stoom, er waren een stuk of tien artikelen van hem gepubliceerd, toen Peace Data begin september ineens offline werd gehaald. De FBI bleek over informatie te beschikken dat de site was opgezet door de Russen. "Ik was met stomheid geslagen", vertelt Larry. En dat is niet zo gek want de strategie achter Peace Data is niet zo makkelijk te doorzien.
Verdeeldheid zaaien op links
De Russen proberen via online beïnvloeding de steun voor Donald Trump te bevorderen, maar Peace Data was juist een linkse website. "Uiteindelijk bleek dat ze probeerden Joe Biden te verzwakken door verdeeldheid te zaaien op links," aldus Krakow.
De verkiezingen van 2016 hebben een lange nasleep van onderzoeken naar Russische inmenging nagelaten. Russische hackers stalen informatie van het Democratische partijkantoor en publiceerden daarover, en de Amerikanen werden op grote schaal blootgesteld aan nepnieuws dat vanuit een Russische trollenfabriek in Sint Petersburg verspreid werd. Alle inspanningen waren er op gericht om Trump President van de Verenigde Staten te maken.
'Serieuze bedreiging voor democratie'
Speciaal aanklager Robert Mueller werd aangesteld om te onderzoeken of er banden waren tussen de Trump-campagne en de Russen. Bewijs voor een echte samenzwering werd niet gevonden. Maar Mueller concludeerde wel dat de Russische inmenging 'systematisch', en 'een serieuze bedreiging is voor de democratie' was.
En nu, 4 jaar later, waarschuwt de FBI dat Rusland opnieuw actief is in het verspreiden van desinformatie. En de manier waarop hebben de Russen doorontwikkeld, zegt hoogleraar journalistiek Young Mie Kim. Zij doet aan de universiteit van Wisconsin onderzoek naar Russische beïnvloeding op social media.
Ondoorzichtige strategie
In 2016 zagen we dat Russen zich voordoen als Amerikanen, of Amerikaanse groepen en instanties. Nu doen ze dat nog steeds, maar Peace Data laat een nieuwe strategie zien: "Door gebruik te maken van echte Amerikaanse journalisten, die niet eens weten dat ze voor een Russisch platform werken lijkt de informatie voor het publiek heel betrouwbaar," aldus Kim.
Volgens Danny Pronk, senior onderzoeker veiligheid bij instituut Clingendael, is de verbeterde Russische strategie een gevolg van het feit dat veiligheidsdiensten en social media platforms veel alerter zijn op Russische inmenging.
Verwarring
Het doel is volgens Pronk om verwarring te zaaien. "Er wordt met hagel geschoten: allerlei vormen van nieuws, informatie, deels betrouwbaar, deels desinformatie. Zodat mensen op geen gegeven moment niet meer weten wat ze moeten geloven."
Dat lijkt ook te gelden voor blogger Larry Krakow. Hij weet nog steeds niet of hij moet geloven dat de Russen echt achter Peace Data zaten: "Ik weet niet wat ik hiervan moet denken. Waarom bestond Peace Data? Misschien waren het toch activisten en wilden ze wel echt die artikelen publiceren? Ik kan er niet achter komen of ze daadwerkelijk Russen waren."
China en Iran
De Amerikaanse president Trump heeft het graag niet al te veel over de Russische inmenging. Hij herhaalt graag de waarschuwing van de veiligheidsdiensten dat ook China en Iran zich schuldig maken aan beïnvloeding. Het is alleen opvallend, zegt Pronk, dat we daar nog geen concrete gevallen van hebben gezien. Het is ook maar zeer de vraag of China op dezelfde manier te werk gaat, en of Iran hetzelfde effect kan bereiken als de Russen.
Maar voor Trump is het goed nieuws als het niet meer alleen over de Russen gaat: "Hij heeft de Russen in zijn kamp. Maar China en Iran steunen de verkiezing van zijn rivaal Joe Biden. Is het ook nog eens mooi netjes verdeeld."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.