Sinds 2021 kregen gedupeerden van drugsafvaldumpingen zo'n 3,5 miljoen euro aan schade vergoed. Toch zijn provincies en particulieren niet blij met de regeling. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor het saneren en de hoge opruimkosten moeten ze voorschieten.
De regeling werd in 2021 in het leven geroepen om gemeenten en particuliere grondeigenaren, die te maken hebben met geloosd drugsafval, niet zelf te laten opdraaien voor de kosten. Maar na ruim 3,5 jaar blijkt de regeling in de praktijk niet altijd te voldoen.
Zelf achter partijen aan
Volgens de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) kijken hun leden op tegen de kosten en het voorschieten van het geld. Ook het declareren gaat niet zo makkelijk, zegt voorzitter Thijs Rompelberg van de LLTB.
Als een boer een dumping aantreft, moet hij eerst de politie bellen en aangifte doen. "Je bent in eerste instantie als grondeigenaar zelf verantwoordelijk om te saneren en ook te betalen", legt Rompelberg uit. "Je moet zelf ook achter zo'n partij aan die de grond kan saneren", zegt vertrouwenspersoon veilig buitengebied Femke van der Plas in Limburg. "Terwijl we ook weten dat je zo snel mogelijk moet acteren, anders gaat het de grond in."
Twee derde subsidiepot opruimen drugsafval naar zuiden
- Als je als particulier drugsafval aantreft, krijg je schade tot 200.000 euro volledig vergoed. Gemeenten krijgen 50 procent vergoed, tot een maximum van 50.000 euro.
- Uit cijfers die EenVandaag opvroeg blijkt dat sinds het bestaan van de regeling in 2021 3.665.822,14 euro subsidie is uitgekeerd aan 292 gedupeerden van een drugsafvaldumping. De overgrote meerderheid van het geld ging naar de gemeente. Maar ook naar 35 particuliere grondeigenaren.
- Een derde van het bedrag werd uitgekeerd aan het opruimen van dumpingen in Limburg (1,2 miljoen euro). Noord-Brabant staat op een tweede plaats met 1,09 miljoen euro, Noord-Holland volgt met ruim 311.509,27 euro. In Friesland werd in die periode het minst aangevraagd: 'slechts' 7.430 euro.
- De daadwerkelijke financiële schade van drugsdumping ligt nog veel hoger, omdat gemeenten vaak niet het totale bedrag vergoed krijgen. Jaarlijks stelt het Rijk een bedrag van ongeveer 1 miljoen euro beschikbaar en 1,5 miljoen euro voor incidentele grote uitgaven.
- Het budget voor 2024 (925.000 euro) was dit jaar op 1 oktober overschreden. Provincies hebben afzonderlijk subsidieplafonds maar zolang er nog geld in de 'landelijke pot' zit, zal een provincie bereid zijn haar subsidieplafond te verhogen als dat nodig is, stelt BIJ12, die voor de provincies de subsidie uitkeert.
Regeling moet 'ontzorgen'
Gedeputeerde Hagar Roijackers (Natuur en Milieu) van Noord-Brabant heeft regelmatig te maken met gedumpt drugsafval en ziet het aantal dumpingen ook toenemen. Zo blijkt uit politiecijfers dat vorig jaar 191 drugsdumpingen werden ontdekt. In natuurgebied de Brabantse Wal in Halsteren werd in 2021 de grootste drugslozing van heel West-Europa aangetroffen. "Dat is echt ongelooflijk. Daar is een half bos weggegraven."
Ze spreekt namens BIJ12, de organisatie die voor de provincies de subsidie verstrekt. Ook zij vindt dat de regeling in de toekomst moet verbeteren. "Het is goed dat de regeling er is", stelt Roijackers namens alle provincies. In 2022 is de subsidiepot al verhoogd om de kosten te dekken. De organisatie pleit daarom voor een regeling die 'ontzorgt'.
Half bos weggegraven
Die regeling moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat bij dit soort gevallen er niet zelf een aannemer bij wordt gehaald of dat ze zelf het onderzoek moeten laten doen, legt Roijackers uit. "Zodat ze meteen kunnen worden geholpen."
De provincies voeren de subsidieregeling namens de Rijksoverheid uit. Vanaf 2025 is het de bedoeling dat er een nieuwe regeling komt. Het plan is nu nog dat de vervangende rijksregeling 'in grote lijnen overeenkomt' met de huidige subsidieregeling.
'Wacht niet te lang'
En daarbij is haast geboden. "Je wil er snel bij zijn, want als het diep de bodem ingaat, kost het nog meer tijd en geld om het op te lossen." De chemische producten trekken tot diep de grond in. "Dit soort grote saneringen wil je voorkomen", vertelt de gedeputeerde van Noord-Brabant.
"Dus we moeten echt met z'n allen zorgen dat we dit soort dumpingen en lozingen voor zijn", gaat Roijackers verder. "Zie je verdachte voertuigen, bel dan de politie. Wees liever het moment voor. Wacht niet te lang, schroom niet. Misschien kunnen we een dader op heterdaad betrappen", sluit de gedeputeerde af.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.