Regels voor monumenten botsen vaak met verduurzaming, maar in Kampen bewijzen ze dat het wel kan

'Deze straat is te mooi voor zonnepanelen!' staat op het spandoek van Kay van de Linde. Hij wil zonnepanelen op het dak van zijn jaren 30-woning in Hilversum, maar dat mag niet van de gemeente.

Bewoners van twee woonblokken in de Siriusstraat in Hilversum willen zonnepanelen op hun dak. Maar dat mag niet, omdat de wijk waar deze huizen staan beschermd stadsgezicht is; een gebied met een bijzonder cultuurhistorisch karakter. In Nederland zijn er ongeveer 470.

Plannen niet goedgekeurd

"We hebben dit jaar twee plannen ingediend. Het eerste vond de welstandscommissie te rommelig, het zou niet ten goede komen aan het uiterlijk van de huizen", zegt Kay van de Linde, die in de wijk woont. "In het tweede plan lagen de zonnepanelen te dicht bij elkaar. Er moesten nog voldoende dakpannen zichtbaar blijven, was het argument."

Een stuk of tien zonnepanelen mogen de bewoners nog wel neerleggen, maar dat levert weinig op. Zij willen er 24. "Heel mooi vind ik het ook niet. Maar met de dreiging van een stijgende zeespiegel, heb ik liever zonnepanelen op het dak dan 3 meter water in de straat."

Beschermd stadsgezicht

"Er zit soms spanning tussen enerzijds zonnepanelen die belangrijk zijn voor verduurzaming en anderzijds beschermde stadsgezichten", zegt adviseur Jeroen Westerman bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

"Het zijn de meest bijzondere historische gebieden van Nederland die het Rijk heeft aangewezen als beschermd stadsgezicht, dus daar willen we goed voor zorgen."

Verstorend

Westerman ziet meer gemeenten worstelen met beleid dat ervoor zorgt dat zonnepanelen gelegd kunnen worden op daken van beschermde dorps- en stadsgezichten. Dat is iets van de laatste jaren omdat we veel meer met verduurzaming bezig zijn, zegt hij.

"Voorheen was het zo dat wanneer men verwachtte dat de zonnepanelen op beschermd stadsgezicht of monumenten te zien zouden zijn, ze er gewoon niet kwamen. Tegenwoordig kijken we daar anders naar. Nu wordt er gelet op de mate waarin het verstorend is. Dat betekent dat het bijzondere van het beschermde gezicht niet mag worden aangetast."

Zonnepanelen in Kampen

Een voorbeeld waar het al wél lukt om zonnepanelen op daken met beschermd stadsgezicht te leggen is Kampen. Daar zijn dit jaar de regels aangepast en mogen ook in de historische binnenstad zonnepanelen worden gelegd.

Al zijn er wel restricties: ze mogen bijvoorbeeld niet direct aan de voorkant van de huizen liggen.

Maatwerk voor elk huis

Michael Piest is de eerste bewoner in de historische binnenstad van Kampen die zonnepanelen op zijn dak heeft. Het duurde even voordat hij dat voor elkaar had: in 2016 deed hij voor het eerst een aanvraag, maar dit jaar is het gelukt. "We hebben eerst gekeken hoeveel zonnepanelen we op de achterkant van het dak konden leggen."

"Daar ligt nu één paneel. Daarna zijn we van achteren naar voren begonnen met leggen van de panelen en drie meter voor de voorgevel gestopt." Dit moest omdat de zonnepanelen anders zichtbaar zouden zijn vanaf de straat.

Vergunningvrij of andere regels

Ook in Hilversum verandert er langzaam iets. Het spandoek van Van de Linde en zijn buurtbewoners lijkt te hebben geholpen. De gemeenteraad bekijkt nu hoe de regels anders kunnen.

Wethouder Floris Voorink van Hilversum denkt dat er twee keuzes zijn voor beschermde stadsgezichten: of het leggen van zonnepanelen wordt vergunningvrij in Hilversum, of er blijven wel regels maar het wordt een stuk makkelijker om een vergunning aan te vragen. De wethouder hoopt volgend jaar voor de zomer de gemeenteraad nieuwe spelregels voor te kunnen leggen.