Tv-uitzending EenVandaag 28-07-2017

Het Openbaar Ministerie heeft vorig jaar een recordbedrag aan beloningen uitgeloofd voor het oplossen van ernstige misdrijven. Er is een bedrag van bijna negen ton (880.000 euro) gereserveerd in ruim zestig zaken, voornamelijk cold cases. 

Het OM hoopt met het uitloven van deze bedragen mensen te bewegen toch hun informatie te delen met politie en justitie. Nog duizenden zaken en ook nabestaanden wachten op een gouden tip voor een oplossing in hun onderzoek.

Cruciale info is geld waard

De laatste jaren loofde het OM jaarlijks rond de drie ton uit aan beloningen in gemiddeld zo’n dertig zaken per jaar. Dat dit aantal dit jaar hoger ligt komt onder andere door de ‘Cold Case kalender' die in alle gevangenissen in ons land is verspreid. Meer dan de helft van de zaken waar dit jaar geld voor is gereserveerd, staat op deze kalender. Dit jaar is tot nu toe €223.500 uitgeloofd. 

Het Openbaar Ministerie laat EenVandaag weten dat voor het uitloven van een beloning sprake moet zijn van een zeer ernstig misdrijf waardoor de rechtsorde geschokt is. “Denk aan misdrijven tegen het leven, verkrachting, gewelddadige overvallen en de opsporing van gevaarlijke voortvluchtigen. De hoogte is gerelateerd aan de ernst van de zaak,” zegt een woordvoerder van het Landelijk Parket. De hoogste door justitie uitgeloofde beloning staat nu op 50 duizend euro voor tips over de aanslag op het gemeentehuis van Waalre. Het bedrag werd in 2013 uitgeloofd maar heeft nog niet tot de doorslaggevende tip geleid.

Er wordt vaak een aanzienlijk lager bedrag uitgekeerd dan is uitgeloofd. In 2016 was dit een bedrag van 33 duizend euro in drie zaken. Het ging om bijvoorbeeld een tip in een verkrachtingszaak. In 2015 is ruim veertig duizend euro uitgekeerd. Zo werd een bedrag van tien duizend euro verdeeld onder drie tipgevers die hebben bijgedragen aan het oplossen van de moord op Frank Tebbe in 2012. Dit jaar is nog geen beloning uitgekeerd. 

Familie Mark de J.: 40 duizend euro voor gouden tip

Ook particulieren loven regelmatig beloningen uit voor het oplossen van misdrijven. Afgelopen zaterdag stelde de familie van Mark de J. een bedrag van veertig duizend euro beschikbaar voor de gouden tip die aantoont dat de J. onschuldig is. De J. zit al ruim een jaar vast op verdenking dat hij de vermogende zakenman Koen Everink om het leven heeft gebracht. Het komt niet vaak voor dat particulieren geld ter beschikking stellen voor ontlastende informatie. 

Koen Everink werd begin maart 2016 dood aangetroffen in zijn woning. Mark de J. ontkent ook maar iets te maken te hebben met de gewelddadige dood van Everink. Hij zegt dat hij op de avond van de moord ontvoerd is en zijn ontvoerders achter de moord op Everink zitten. Ook zijn er onbekende DNA sporen aangetroffen op Everink en in de auto van De J. die dit scenario volgens zijn advocaat Kaarls ondersteunen.

Via een speciale website, tipons.nu, kunnen mensen die de ‘gouden tip’ hebben zich melden. Een onafhankelijk onderzoeksbureau gaat met de informatie aan de slag. De tip moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen voordat het bedrag geincasseerd kan worden. De personalia van de tipgever moeten bij het bureau bekend zijn, er zal een ontmoeting plaatsvinden met de tipgever en de tip moet leiden tot aanhouding en vervolging van de eigenlijke verdachte in de moordzaak. Er zouden al 30 tips binnen zijn gekomen.

Leveren tips ook wat op?

Hoe vaak het uitloven van een beloning, van particulier of het Openbaar Ministerie, tot een oplossing leidt is niet bekend. Maar dat het de opsporing helpt, staat voor privérechercheur John Vullers van recherchebureau Ben Zuidema buiten kijf. Hij spoort behalve personen ook exclusieve auto’s en kunst op voor particulieren. De eigenaar of verzekeraar stelt vervolgens een bedrag ter beschikking. De vervanging van het object is regelmatig hoger dan het tipgeld. 

Onlangs vond priverechercheur Vullers op basis van een tip gestolen oldtimers terug in een loods in Kootwijkerbroek. Tipgeld is volgens Vullers een goed middel, het maakt de tongen los. “In het criminele cricuit kent men elkaar. Waar je ze mee kunt prikkelen is geld, daar draait het allemaal om,” zegt de rechercheur. 

Het uitloven van beloningen voor het oplossen van misdrijven is volgens het OM ‘van alle tijden’. De eerste beloning in de archieven dateert van 1963. Over het effecte ervan is geen onderzoek gedaan. “Maar het uitloven van een beloning zorgt voor extra aandacht en soms tot beweging in een zaak,” zegt het Landelijk Parket. Zoals ook in het geval van de cold cases die de laatste tijd regematig weer onder de aandacht worden gebracht. 

Voor de oplossing voor de moord op Martien van der Meijs is de beloning in 2002 gesteld op 20 duizend euro, een van de hoogste bedragen op de 'Cold Case kalender'. Dochter Wicky hoopt dat dit bedrag de druk bij de moordenaar doet oplopen zodat er na vijftien jaar iemand naar voren zal stappen.