Afgelopen jaar klopten ruim 94.000 mensen aan bij een schuldhulpverlener voor advies. Niet eerder meldden zich zoveel mensen met financiële problemen. Dit blijkt uit het vandaag gepresenteerde jaarverslag 2017 van de branchevereniging van schuldhulpverleners en sociaal bankieren, NVVK. In 2016 kwamen 89.000 mensen langs voor hulp.
Volgens de NVVK betekent dit niet dat de schuldenproblematiek groter is dan voorheen. Naar schatting hebben 1,4 miljoen huishoudens financiele problemen. “Kennelijk zijn meer mensen de schroom voorbij en durven ze hulp te vragen. En dat is goed nieuws want als we mensen vroeger bereiken kunnen we mogelijk de problemen beperken”, aldus Marco Florijn, voorzitter van de NVVK.
Handel in schulden
Florijn ziet wel dat het steeds lastiger wordt om overzicht te krijgen op de schulden. Dit komt mede doordat schulden doorverkocht kunnen worden. Een schuldeiser zoals een webwinkel, energiebedrijf of bank verkoopt een vordering, zoals al lang openstaande facturen en moeilijk inbare schulden. De opkoper is een incassobureau. Het bureau probeert dan de schuld te verhalen.
Door deze handel is het soms lastig te achterhalen wie de oorspronkelijke schuldeiser is. “We maken mee dat voor een schuld bij een ziektekostenverzekering wel vijf verschillende mensen aan iemands deur komen”, zegt Will van Schendel, directeur bij schuldhulpstichting Doras in Amsterdam. “Het is niet de oorzaak van de problemen, maar het maakt het er niet makkelijker op.” Ook nemen de incassokosten toe. Vaak zijn de rente- en aflossingskosten van een schuld hoger dan de maandelijkse aflossing.
De NVVK zou daarom graag zien dat de verkoop van vorderingen waar geen zekerheid meer tegenover staat wettelijk verboden wordt. Met zekerheid wordt dan een huis of auto bedoeld; een vermogen waaruit blijkt dat de schuldenaar ook de vordering terug zou kunnen betalen. Florijn: “Vaak heeft de oorspronkelijke schuldeiser al geprobeerd de schuld te innen, maar is dat niet gelukt. Van een kale kip kan je niet plukken, dus waarom de vordering dan doorverkopen?”
Nieuwe regels voor het innen van schulden
“Het verbieden van het doorverkopen van vorderingen is juridisch een onhaalbare zaak. Een vordering is een bezit. Hoe kan je verbieden dat door te verkopen”, zegt Connie Maathuis, directeur van de NVI, de vereniging van gecertificeerde incassobureaus. Maathuis zegt dat de vereniging werkt aan nieuwe regels voor het innen van schulden. Ze zou willen dat álle incassobureaus zich daar aan zouden houden. "De incassobranche werkt er hard aan om te komen tot een systeem waarin schulden op de best mogelijke manier opgelost kunnen worden.”
Verstrikt in de schuldenhandel
Iemand die kan vertellen hoe het is als je schuld wordt doorverkocht is sportondernemer Jeffrey Toorop. Voor de crisis runde hij een succesvolle sportschool. In 2002 werd zijn bedrijf nog door zijn bank uitgeroepen tot beste start up van dat jaar. Maar de economische crisis begon en door pech moest hij zijn zaak verkopen. Hij bleef achter met een schuld bij de bank van bijna 150.000 euro.
Groot was zijn verbazing toen hij eind 2015 een brief ontving van een voor hem onbekend bedrijf. Of hij 3000 euro aan ‘voorzieningskosten’ wilde betalen. De bank bleek zijn schuld doorverkocht te hebben aan een incassobureau. Het bureau legde beslag op zijn rekening waardoor Jeffrey niet meer bij zijn geld kon.
De schuld verdwijnt niet
Gas-, water- en lichtrekeningen kon hij niet meer betalen en zijn schuld liep alleen maar op. Hij kon een regeling treffen met het bureau waardoor het beslag op zijn rekening eraf ging. Maar daarna gebeurde er niks meer. Hij betaalt rente over de schuld aan de bank, maar de schuld verdwijnt niet. “Ik voel me belazerd en uitgeleverd aan de goodwill van het incassobureau en de bank. Jarenlang heeft de bank in goede tijden aan me verdiend. De bank had nog een zorgplicht, maar een incassobureau niet. Stank voor dank.”
Ik mag betalen aan iets dat nooit afgelost gaat worden
Jeffrey Toorop
Anderhalf jaar geleden kon hij met hulp van vrienden weer een zaak openen. Maar de schuld staat er en dat betreurt hij. Hierdoor kan hij niet, zoals hij zou willen, investeren als een echte ondernemer. “Ik zal er heus wel uitkomen. Maar dit gaat nog jaren duren. Ik mag betalen aan iets dat nooit afgelost gaat worden.”
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.