Rechtszaak zal 'Fakkelman' die voor huis Sigrid Kaag stond waarschijnlijk niet stoppen: 'Hij erkent alleen de wetten van God'

Max van den B. stond met een brandende fakkel voor de deur van D66-politicus Sigrid Kaag, maar morgen voor de rechter. De verontwaardiging na het incident was groot. Het is nog maar de vraag of een veroordeling van de rechter effect op hem zal hebben.

Het was namelijk niet voor het eerst dat Max van den B. bij een politicus aanbelde. Afgelopen december werd hij aangehouden nadat hij meerdere keren had aangebeld bij de woning van Hugo de Jonge in Rotterdam. Die zaak is door het Openbaar Ministerie afgedaan met een gedragsaanwijzing voor lichte bedreiging van de CDA-minister. Een gedragsaanwijzing kan bijvoorbeeld een locatieverbod zijn.

'Onveiliger dan in oorlogsgebied'

Voor de Haagse rechtbank moet hij zich verantwoorden voor het bedreigen en intimideren van Sigrid Kaag en haar gezin. Uit de aangifte van Kaag tegen de man, ingezien door De Telegraaf, blijkt dat de paniek die avond groot was. "Ik was net klaar met mijn werk, toen mijn kinderen in paniek naar beneden kwamen. Ik hoorde hen roepen: 'Mam, mam, er zijn mensen buiten. Ze komen voor jou! Je moet de politie bellen'."

Kaag en haar familie hadden angst dat Van den B. brand zou stichten. "We hebben op gekke plekken gewoond. Ik heb in oorlogsgebieden gewoond, maar in Nederland hoort zoiets niet te gebeuren. Ik kan u zeggen dat ik mij in deze situatie onveiliger heb gevoeld dan toen ik in die oorlogsgebieden woonde." Voor haar woning staat nu een politiepost.

Opvallende verschijning die geroepen werd door God

De man met de brandende fakkel is de 27-jarige Max van den B.. Hij beweegt zich in een kleine, maar actieve groep die zich verzet tegen, onder andere, het coronabeleid. Hij is geen onbekende, zegt radicaliseringsexpert Jelle van Buuren van de Universiteit Leiden. "We hebben hem een tijdje geleden voor het eerst zien opduiken op het museumplein bij een protest van QAnon", vertelt hij.

Van den B. was er een 'opvallende verschijning' met zijn rode petje en gele hesje. "Hij had een bord bij zich waarop alles stond wat hem op dat moment kwetste. Satanisme, bloeddrinkende elites, 5G, vaccinaties. Alles wat je kunt verzinnen. En heel prominent 'Jezus redt'", zegt Van Buuren. In video's op social media zegt hij door God geroepen te zijn om zich te verzetten.

Bedreigend, maar nog niet gewelddadig

Demonstreren en manifesteren is een ding, zegt Van Buuren. "Politici thuis op zoeken is een volgende stap, zeker als er een soort herhaling in zit", vertelt hij. "Maar je kunt niet zeggen dat hierna een volgende stap komt die nog radicaler is. Zo makkelijk valt het gedrag niet te voorspellen."

Van den B. deelt veel via het sociale mediakanaal van Onrecht TV, waarop hij te zien is tijdens verschillende demonstraties en protestacties. Daar ziet Van Buuren nog 'geen echt geweld' uit zijn activiteiten voortkomen. "Het is intimiderend, bedreigend, dat kan ik me voorstellen. Maar het is niet direct gewelddadig."

Norm bevestigen

Dat de zaak zo snel voor een politierechter komt, is volgens Van Buuren vooral een signaal aan de samenleving dat er een belangrijke norm is overschreden is. "We gaan niet bij politici thuis voor de deur staan met een fakkel, die norm wil je eigenlijk zo snel mogelijk bevestigen".

Het is aan het OM om te bepalen voor welke soort rechter iemand zich moet verantwoorden, zegt hoogleraar sanctierecht Henny Sackers. "In dit geval heeft het OM ervoor gekozen om de zaak aan te brengen bij de politierechter, die is lid van de rechtbank en behandeld in zijn eentje de minder zware misdrijven".

'Strafrecht zeker niet kansloos'

Er zit bij een politierechter wel een maximum aan de straf die een officier van justitie kan eisen. Die is 12 maanden, zegt Sackers. "Je moet ook niet denken aan een Pieter Baan Centrum, maar aan een reclasseringsrapport waarin bijvoorbeeld voorwaarden worden gesteld aan het gedrag van deze meneer in de toekomst kan verbinden".

Het strafrecht is zeker niet kansloos tegen dit soort verdachten, stelt Sackers. "Dat kan bijvoorbeeld met een stevige voorwaardelijke straf waarbij de rechter tegen de verdachte zegt: 'We spreken af dat u zich de komende 2 jaar koest houdt en anders gaat u alsnog naar de gevangenis'."

Grens bewaken

"Je moet nooit te veel verwachten van het strafrecht waar het gaat om het veranderen van gedrag," zegt radicaliseringsdeskundige Van Buuren. Ook hij benadrukt dat er voorwaarden worden gesteld aan zijn straf, zoals een voorwaardelijk deel waarin hij niet de fout in mag gaan en de rol van de reclassering.

Het gaat meer om de symboliek, zegt hij. "Dit kan niet, hier is de grens." Of de demonstrant zich dan ook aan die grens zal houden, is nog maar de vraag. Van Buuren: "Zeker bij Max, die in het openbaar heeft gezegd; ik erken alleen de wetten van God, ik erken de wetten van de overheid niet."