De PvdA en GroenLinks naderen in de nieuwe zetelpeiling de VVD en doen mee om de grootste te worden in de Eerste Kamer. Maar stemmers van de coalitiepartijen zijn verdeeld over de vraag of er steun moet worden gezocht bij de linkse partijen.
Dat blijkt uit een zetelpeiling voor de Eerste Kamer van EenVandaag en Ipsos. In de peiling staat de VVD, net als 2 weken geleden, op 15 zetels. De PvdA en GroenLinks, die in de Eerste Kamer een gezamenlijke fractie zullen vormen, staan nu opgeteld op 13. Daarvan zijn er, net als de vorige keer, 5 voor de PvdA. GroenLinks krijgt er wat bij en staat deze week op 8 zetels (+2).
PVV en BBB
De VVD en de nieuwe linkse fractie worden gevolgd door de PVV en de BoerBurgerBeweging. Die partijen staan allebei op 9 zetels. BBB levert de meest opvallende prestatie, omdat die partij nu nog niet in de senaat zit.
Ook de PVV doet het goed. De partij van Geert Wilders haalde in 2019 nog 5 zetels, in dit onderzoek is dat bijna het dubbele.
Coalitie op verlies
De coalitiepartijen halen 2 weken voor de verkiezingen bij lange na geen meerderheid in de Eerste Kamer. D66 staat op 6 zetels en ook het CDA en de ChristenUnie blijven vergeleken met de vorige peiling stabiel op 5 en 2 zetels. Voor een meerderheid zijn 38 zetels nodig, de vier partijen blijven samen steken op 28.
Daardoor zal de coalitie, om wetten door te voeren, in de Eerste Kamer steun moeten zoeken bij andere partijen. Dat kan via verschillende wegen. Zo leidt steun van de linkse fractie in één keer tot genoeg stemmen. Maar ook nieuwkomers BBB en JA21 hebben samen genoeg zetels om de coalitie aan een meerderheid in de senaat te helpen.
Coalitiestemmers oneens over samenwerking Eerste Kamer
Mensen die op een van de coalitiepartijen willen stemmen, zijn het met elkaar oneens over de vraag met wie de regeringspartijen het beste zaken kunnen doen. Als ze moeten kiezen, zouden VVD-stemmers het liefst zien dat dat met BBB en JA21 gebeurt, terwijl D66'ers massaal willen dat de coalitie steun zoekt bij de gezamenlijke fractie van de PvdA en GroenLinks.
Ook de meeste mensen die bij de Provinciale Statenverkiezingen op de ChristenUnie willen stemmen, werken liever samen met de linkse partijen.
Veel zwevende kiezers
In de 2 weken tot de verkiezingen kan er nog van alles veranderen. Van de kiezers die nu hun voorkeur uitspreken voor een partij, is slechts de helft (50 procent) helemaal zeker van zijn of haar keuze.
BBB en JA21 'te extreem'
CDA-stemmers zijn onderling verdeeld. Ruim een derde wil dat er voor een meerderheid wordt gekeken naar de gezamenlijke linkse fractie. Net als D66- en ChristenUnie-stemmers, vinden veel CDA-stemmers de standpunten van BBB en JA21 'te extreem'. Ook zijn ze bang dat de nieuwe partijen op termijn uit elkaar vallen. GroenLinks en de PvdA zijn in de ogen van veel CDA-stemmers stabieler. Bovendien hebben die partijen in het verleden getoond dat ze bereid zijn mee te stemmen met het kabinet, zegt een deel van hen.
Een iets grotere groep (43 procent) CDA-stemmers ziet juist liever dat het kabinet in de Eerste Kamer samenwerkt met nieuwkomers BBB en JA21. Zij zijn het eens met de standpunten van die partijen en juichen het toe dat de lijn van die partijen op punten afwijkt van het huidige kabinetsbeleid: "Deze nieuwe partijen met een ander inzicht kunnen goed zijn voor het kabinet en ook voor het CDA", schrijft een van hen.
Over het onderzoek
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 5.291 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 17 tot en met 27 februari 2023. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetelpeiling gelden marges van 1 of 2 zetels bij de kleine respectievelijk grote partijen.
Het onderzoek onder het Opiniepanel is gehouden van 26 tot en met 28 februari 2023. Er deden 26.607 leden mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.