Provincies zien de kabinetsplannen voor rekeningrijden niet zitten: 'Als je in de stad woont, heb je meer alternatieven'

Hoe meer je rijdt, hoe meer je betaalt. Provinciebestuurders zien dat plan niet zitten. De voorgestelde kilometerheffing zou voor mensen op het platteland nadeling uitpakken, vanwege de langere afstanden naar winkels en het gebrek aan openbaar vervoer.

De plannen van het kabinet voor het rekeningrijden in 2030 liggen nog maar net op tafel, of de provincies hebben zich er al gezamenlijk tegen uitgesproken.

Platteland versus de stad

Hoe meer je rijdt, hoe meer je betaalt. Oneerlijk, volgens voorzitter Fleur Gräper van de adviescommissie mobiliteit van interprovinciaal overleg (IPO). Namens alle provincies pleit ze ervoor dat er gekeken gaat worden naar wanneer en waar je de auto gebruikt, in plaats van de tarieven voor rekeningrijden in het hele land gelijk te maken.

"Op het platteland is het zo dat voorzieningen zoals scholen, winkels en ziekenhuizen op grotere afstand liggen. Het zou raar zijn als je er daar meer voor moet betalen om er te komen dan als je in de stad woont", zegt Gräper, zelf ook gedeputeerde in Groningen. Oneerlijk voor mensen uit de stad? "Als je in de stad woont, heb je meer verschillende opties om jezelf te vervoeren en is een auto niet altijd de enige optie."

Op drukke momenten andere tarieven

Volgens Gräper moet er niet alleen onderscheid worden gemaakt tussen stad en provincie. "We hebben Mark Harbers namens alle provincies aangegeven dat we echt moeten kijken hoe je ervoor kunt zorgen dat je in drukke regio's en op drukke plekken andere tarieven kunt hanteren dan op rustige plekken."

Op rustige momenten, zoals 's nachts, zou je volgens Gräper minder moeten betalen voor het weggebruik dan tijdens de ochtendspits. "Zodat we mensen ook echt motiveren om op die drukke momenten andere keuzes te maken."

Zeeland en Limburg

In Limburg en Zeeland is er weliswaar geen petitie gestart, toch zien ze daar soortgelijke problemen. "Zeeland is een dunbevolkt gebied met een eilandenstructuur, waar de afhankelijkheid van de auto groter is dan in de Randstad", vertelt gedeputeerde Harry van der Maas van de Provincie Zeeland.

"Ook zijn de afstanden tot veel voorzieningen de afgelopen jaren groter geworden", vervolgt hij. "Het is niet wenselijk dat gebieden zoals Zeeland hierdoor benadeeld worden."

'Rekeningrijden moet tijd- en plaatsgebonden zijn'

Van der Maas benadrukt daarom dat het gebied moet worden meegenomen in plannen om rekeningrijden in te voeren. "Rekeningrijden moet tijd- en plaatsgebonden zijn."

In Limburg laat een woordvoerder weten dat ze, net zoals de andere provincies, vinden dat er gekeken moet worden naar een eerlijke verdeling. Maar over hoe die er wat hen betreft uit moet zien, is nog geen overeenstemmig.

Betere argumenten tegen rekeningrijden

"Provincies komen op voor de belangen van hun inwoners", ziet verkeerseconoom Erik Verhoef. "Er zijn ook wel verschillen tussen de stedelijke en landelijke gebieden, maar die zijn minder groot dan je denkt. Er worden in Groningen of Friesland echt niet twee of drie keer zoveel kilometers gereden."

Naast dat het misschien oneerlijk voelt, zijn er volgens verkeerseconoom Erik Verhoef betere argumenten tegen het rekeningrijden. "Een afgelegde kilometer in de Randstad is maatschappelijk gezien veel duurder. Meer files, dus meer filekosten. Het uitbreiden van de wegen kost ook geld. En de milieu-effecten zijn in de steden veel groter, omdat meer mensen er last van hebben."

Basistarief met toeslagen

Volgens Verhoef is het uitvoerbaar om te meten waar en wanneer je rijdt. Maar je moet je afvragen of je dat wel wilt, zegt hij. "Op die extreme manier wordt het snel een beetje Big Brother. Mensen vinden het niet prettig als de overheid weet waar en wanneer ze ergens rijden."

"Het kan ook op een grovere manier. Eén van de dingen die je zou kunnen overwegen is een vast basistarief voor de kilometerheffing, maar dat je toeslag laat plaatsvinden op basis van passage van knelpunten."