Politiechefs extern laten beoordelen, is een slecht idee volgens hoogleraar: 'Kan heel onveilig voelen'

Honderden hooggeplaatste politiechefs gaan door een bedrijf beoordeeld worden over of ze wel goed genoeg leidinggeven. Dit moet de politie beter laten functioneren en zorgen voor een veiligere werkomgeving. Geen goed idee, vindt hoogleraar Aukje Nauta.

Binnen veel politieteams zou sprake zijn van een 'old boys network' en er zouden veel pesterijen zijn binnen de organisatie. De nieuwe hoofdcommissaris, Oscar Dros, neemt maatregelen. 500 politiechef worden zogenaamd 'geschouwd' door een extern bedrijf. "Het wordt geen bijltjesdag", zegt Dros in de Telegraaf. "Maar het kan wel leiden tot de conclusie dat een politiechef niet op de goede plek zit of kans krijgt zich op bepaalde punten te verbeteren."

Zelfreflectie

Aukje Nauta, bijzonder hoogleraar organisatiepsychologie aan de universiteit Leiden , raadt het niet aan. "Het is een heel hiërarchisch instrument. Je wordt van buitenaf beoordeeld of je goed genoeg begint. Dat kan voor die mensen dan weer heel onveilig voelen. Je gaat onveiligheid met onveiligheid bestrijden."

Vanaf de zijlijn een mening vormen is misschien makkelijk, maar Nauta draagt ook een alternatief aan. "Waarom gaan ze niet veel meer aan zelfreflectie doen? Daar zou ik veel meer voor zijn, want ze zitten niet voor niks op die plek. Ze zijn er ooit voor geselecteerd."

Personeelstekort

Nauta gaf laatst nog een lezing binnen een overheidsorganisatie. ''Daar hield ik eerst een lezing, en liet ik ze daarna in groepjes van 6 aan elkaar opbiechten waarvoor ze zich schaamde, met de vraag: wanneer was je niet de leidinggevende die je wil zijn? Volgens mij is dat een veel betere, effectievere en veiligere interventie."

"Begin meteen met verandering, in plaats van zo'n tussenstap. Dat voelt extreem onveilig. Er gebeurt al zo veel bij de politie, hoe kunnen ze dan verwachten van zo'n onveilige interventie, dat het verandering teweeg gaat brengen. Ook met het oog op personeelstekorten: je trekt niet meteen een blik empathische politiechefs uit de kast."

Zwarte band halen

Nauta ziet op heel veel plekken dat werknemers doorgroeien op basis van intelligentie en vakkennis. "Terwijl ze onvoldoende doorhebben dat leiderschap ook een vak is. De beste wetenschapper wordt de baas, maar dat wil niet zeggen dat hij de beste baas is."

Er is wel de laatste 20 jaar een verandering gaande, ziet Nauta. "Er worden veel leiderschapstrainingen gegeven, ook bij de politie. Maar juist ook door de complexiteit van de samenleving, liggen ook zaken zoals etnisch profileren op de loer en is het nog belangrijker om de zwarte band in communicatie te halen."

'Mens achter uniform

Voorzitter van Politievakbond ACP Wim Groeneweg is te spreken over de plannen, al staat voorop dat er binnen de Landelijke Politie iets moet veranderen: "Een nieuwe leiderschapsstijl is echt een must", zegt hij. "

Je ziet nu binnen de politie nog vaak een stijl van operationeel leidinggeven waarin structuur en bevelen opvolgen belangrijk zijn, maar er moet juist meer aandacht komen voor de mens achter het uniform."

Dienst Speciale Opsporing

Groeneweg juicht cultuurverandering toe, maar de plannen komen voor hem als een verrassing. "Normaal gesproken maak je eerst een profielschets en ga je dan kijken welke leidinggevenden daarbij passen. Nu moet iedereen op hetzelfde moment door hetzelfde hoepeltje springen", zegt hij.

Ook benadrukt hij dat de cultuur binnen veel teams wél goed is. Daarom zegt hij: "Maak prioriteiten en focus je eerst op de teams waar duidelijk grote problemen zijn zoals bij de dienst Dienst Speciale Opsporing. Ga daar eerst aan de slag voordat je alle leidinggevenden langs de meetlat legt." Over deze afdeling, waar onder andere ook undercoveroperaties onder vallen, komen de laatste jaren verontrustende onderzoeken naar buiten. Er is sprake van pestgedrag, een angstcultuur en falend leiderschap.