Perspectief weer verder weg dan ooit, boer Harm verwacht chaos en verwarring rond stikstof

De hele week zat hij aan de buis gekluisterd, melkveehouder Harm Holman uit Steenbergen. En wat hij had verwacht, gebeurde vrijdag: het kabinet viel. "Welke chaos gaat er nu aankomen?"

Eigenlijk voelde hij ruim 2 weken geleden al dat het misging, toen het overleg over het landbouwoverleg klapte. "Het zou goed zijn geweest als er een akkoord was. Het klappen van onder onderhandelingen leidt tot veel onzekerheid onder boeren. Wat staat ons te wachten? Voor veel boeren betekent dit onrust", zei hij toen.

Los van de realiteit

Daar komt nu een demissionair kabinet bij. "Je zag aankomen dat Rutte het gewoon ten val liet komen. Het leek bijna zelfdestructie hoe hij het heeft georganiseerd. En als je dan alles leest, zie je ook dat hij niet goed wegkomt. Het voelt wel alsof hij de veroorzaker is van het hele gebeuren."

En dat geeft Holman een dubbel gevoel: "Voor het functioneren van de democratie is het wel goed. Mijn zoon zei laatst: 'een premier zou eigenlijk niet langer dan 8 jaar mogen zitten'. Ik snap niet dat Rutte nog steeds denkt dat hij premier kan worden. Hij staat een beetje los van de realiteit en de beleving van het volk."

Chaos en verwarring

Voor zichzelf en de agrarische sector ziet Holman het somber in: "Dit wordt een hele boeiende, maar ook slechte periode. Chaos en verwarring, geen voortgang in de dossiers en het niet dichterbij komen van een oplossing."

"Ik vind het jammer van de onzekerheid, vanuit natuurbelang en landbouwbelang. Er is iets waar we aan moeten werken. Er is geen perspectief. Alles gaat op slot en het duurt sowieso een jaar voordat we weer een stabiel kabinet hebben. Er gaat niks gebeuren, de hele stikstofdiscussie zal wel controversieel worden verklaard."

Vraag of het beter uitpakt

Voor veel boeren is de val van het kabinet een opluchting denkt Holman, maar hij denkt ook dat het nog maar de vraag is of dat ook echt zo is. "Het moet nog blijken of het beter gaat uitpakken. Je was aan het werken aan een compromis."

"Als je terugkijkt: die stikstofwet komt er nu dus niet. Je gaat een heleboel discussies krijgen en provincies gaan aan de slag, maar anders dan de regering wil. En als er straks verkiezingen komen, dan wordt het ook heel moeilijk om een coalitie te vormen die een compromis kan bedenken."

Provincies vrije hand geven

"Als je een maatschappelijk draagvlak wilt en je kiest een kant, dan krijg je dat niet. In Frankrijk zie je ook dat het agressie en woede oproept. Het is heel boeiend, want waar gaat het toe leiden? Het komt er uiteindelijk wel, maar of het goed is voor Nederland?"

Hoe het dan nu moet? Provincies de vrije hand geven? Ja, zegt Holman. "Beter dat er iets gebeurt dan niets. Je moet boeren toch uit de onzekerheid halen."