Passend onderwijs mislukt op de meeste scholen, maar heel soms is het wel een succes

Passend onderwijs leek in 2014 dé oplossing. Het moest ervoor zorgen dat meer leerlingen op een gewone school konden blijven. Na 6 jaar lijkt dat nog maar weinig succes te hebben. Maar niet overal: op sommige scholen werkt het wél.

"De gedachte was: we zorgen voor wat extra geld en voor wat bijscholing en dan komt het wel goed. Maar zo simpel ligt het niet", zegt voorzitter van het Landelijke Expertisecentrum Speciaal Onderwijs Wim Ludeke. Volgens Ludeke willen we vooral veel te snel resultaten zien: "Dit gaat echt 10 tot 15 jaar duren."

Passend onderwijs

Passend onderwijs werd in 2014 ingevoerd en moest ervoor zorgen dat leerlingen met een beperking en gedragsproblemen beter begeleid zouden worden en vaker op een reguliere school kunnen blijven. Maar uit de recent verschenen Evaluatie Passend Onderwijs blijkt dat het niet alle verwachtingen zijn uitgekomen.

Het probleem ligt volgens Ludeke onder andere bij het schoolsysteem. "Het is geen kunstje dat we even moeten doen en in 4 jaar voor elkaar moeten krijgen, maar het is een verandering in denken, mindset en daarbij ook in je systeem."

Gebouwd op het gemiddelde

"Ons Nederlands onderwijssysteem is gebouwd op de grootste gemene deler in de klas: het gemiddelde. Val je erboven of eronder kom je als snel klem te zitten. Als we ons dat beseffen, heb je al een start gemaakt om fundamenteel anders te denken en te kijken naar kinderen met een beperking."

Op veel scholen gaat het maar moeizaam met passend onderwijs, maar het kan ook anders. Op basisschool De Vuurvogel in Helmond loopt sinds 2 jaar een pilot: leerlingen die extra zorg nodig hebben krijgen drie keer per week apart les. En deze vorm van passend onderwijs is volgens de school een groot succes.

Praktischer onderwijs

"Ik liep tegen het feit aan dat vier of vijf leerlingen uit mijn reguliere klas niet mee konden komen met de norm en dat moest anders", vertelt juf Daisy Mertens. Daarom bedacht ze een oplossing voor deze groep leerlingen. Niet de hele week, maar drie ochtenden per week zitten ze in de 'x-tra klas', de rest van de week in een reguliere klas.

"Het is niet passend voor hen om de hele dag in de klas te zitten en te luisteren naar instructies over rekenen, spelling en taal. Zij moeten inderdaad rekenen, spelling en taal krijgen, maar dan op een andere manier, op een meer praktische manier."

'Kinderen hebben meer zelfvertrouwen'

Wat doen ze in deze 'x-tra klas' dan anders? Bijvoorbeeld hun eigen haar bekijken onder een microscoop. Of een boodschappenlijstje maken op basis van een recept en uitrekenen wat je dan kwijt bent aan de boodschappen. Zolang het maar op de praktijk gericht is.

De pilot loopt nu 2 jaar en Mertens is enthousiast. "Ik hoor vaak terug dat kinderen veel meer zelfvertrouwen hebben, dat ze ervaren: ik kan ook mijn doel bereiken. Zo kon een leerling eerst alleen klokkijken op het hele en halve uur en na wat extra les ook de kwartieren en minuten."

'Je moet er de tijd voor nemen'

Er zijn dus succesverhalen zoals op De Vuurvogel, maar veel scholen zitten nog met hun handen in het haar wat het passend onderwijs betreft. "Dit is een school die zegt: genoeg gesproken, we gaan het gewoon doen. Daaraan ontbreekt het op dit moment. Iedereen weet wel te vertellen dat het niet lukt, en dat is ook vaak zo, maar we weten ook wat wél zou helpen", zegt Ludeke.

Wat hem betreft moeten het regulier en speciaal onderwijs elkaar veel meer opzoeken en helpen. En we moeten minder snel willen. "Die druk dat het snel moet gebeuren en dat het maakbaar is, daar moet je weer vanaf. Je moet het niet laten rusten of kalm aan doen, maar je moet er wel de tijd voor nemen."

'Het is het mooiste wat er is'

Op basisschool De Vuurvogel zijn ze al wel een stapje verder in het proces. Daar is de pilot na 2 jaar opgenomen in het schoolsysteem. Daisy Mertens is vooral heel trots op haar leerlingen.

"Je ziet de kinderen dagelijks groeien. En als je de kinderen zo ziet groeien en je staat daar met je neus bovenop, dat is toch het mooiste dat er is", vertelt ze.