Tv-uitzending EenVandaag 30-11-2011

De risico’s van het gebrekkige toezicht op vuurwapens in ons land waren bij de overheid al bekend lang voor het schietdrama in Alphen. De top van het ministerie van Justitie en de politietop wisten in augustus 2010 al dat het wapentoezicht ernstig tekortschoot en niet volgens de regels verliep. Maar met die cruciale informatie werd maandenlang niets gedaan. Tot het incident in Alphen de schijnwerpers zette op de problematiek.

Dat blijkt uit een tot nu toe geheimgehouden onderzoeksrapport (+bijlagen) dat EenVandaag met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur in handen wist te krijgen. Het rapport is nooit openbaar gemaakt, ook niet aan de Tweede Kamer. Wij maken het hier openbaar. In het rapport schetsen talloze experts schetsen een zorgelijk beeld over het toezicht en de controle op wapens en munitie. Maandenlang werd in opdracht van de minister zo’n beetje iedereen die met vuurwapentoezicht te maken heeft geraadpleegd. Maar het verdween in een la.

Vanavond in EenVandaag reageert Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven, oud-voorzitter van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid en vooraanstaand expert op het gebied van veiligheid en risicomanagement op de bevindingen.

Zijn reactie kunt u hieronder zien:

Tweede Kamerfracties van D66, SP en PVV reageren verbaasd en willen de onderste steen boven waarom zij de informatie nooit hebben gekregen. Hoogleraar beleidswetenschap Hans van den Heuvel noemt de situatie ‘zorgelijk’.

Falend toezicht

Het schietdrama dit voorjaar in het Alphense winkelcentrum de Ridderhof, legde het falen van het vuurwapentoezicht pijnlijk bloot. Dader Tristan van der V. richtte een bloedbad aan met zeer zware vuurwapens waarvoor hij een vergunning had. Die had hij nooit mogen krijgen vanwege zijn psychiatrisch verleden. Ook had hij nooit zoveel wapens mogen hebben. Achteraf bleek er van alles misgegaan rond de vergunningverlening.

Na ‘Alphen’ verschenen er allerlei rapporten en voorstellen voor verbetering. Maar naar nu blijkt lagen de meeste van die aanbevelingen er al. Veel van de conclusies die in het opgedoken rapport uit 2010 al werden gedaan, staan ook in de rapporten die na het schietdrama zijn verschenen, bijvoorbeeld van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid.

Geheim

Uit het geheimgehouden rapport blijkt dat de problemen met het toezicht ernstig zijn: de Wet Wapens en Munitie wordt op veel punten slecht uitgevoerd en gehandhaafd. Het rapport is een evaluatie van de Wet Wapens en Munitie uit 2005. Is de wet in orde en hoe gaat het met de handhaving in de praktijk? Het onderzoek werd gestart in maart 2010 en afgerond in augustus. Een groot aantal experts werd geraadpleegd, schriftelijk en met een reeks expertmeetings. Ambtenaren van politie, douane, justitie en wapenwereld wijzen op een lange reeks problemen. Onder andere:

- de politie houdt zich niet aan de verplichte jaarlijkse controle van vergunninghouders;

- politie krijgt nauwelijks informatie over geestelijke toestand vergunninghouders & er is onduidelijkheid over wanneer vergunningen ingetrokken moeten worden.

- de politie worstelt met het probleem van de psychische gesteldheid van aanvragers van een vergunning. Betrokkenen pleiten voor het ‘omkeren van de bewijslast’, zodat aanvragers van een vergunning zelf moeten aantonen dat ze geschikt zijn.

- het toezicht op vuurwapens heeft totaal geen prioriteit;

- in alle 26 politieregio’s is het toezicht weer anders geregeld;

- controle-afdelingen van de politie zijn onderbemand;

- betrokken ambtenaren en afdelingen ontberen de noodzakelijke kennis en expertise;

- het computersysteem (VERONA) dat het toezicht moet ondersteunen functioneert volstrekt niet

- cruciale informatie over vuurwapengebruik bij misdrijven komt niet bij de politie terecht: Politie en OM kunnen geen informatie uitwisselen

In een reactie op vragen van EenVandaag liet de minister van Justitie het volgende weten:

1. Waarom is het bewuste rapport en de bevindingen van destijds nooit openbaar gemaakt?

2. Waarom is het niet aan de Kamer gestuurd?

Het evaluatierapport is onderdeel van het vernieuwen van de Circulaire Wapens en Minutie. Als de nieuwe circulaire gereed is worden beide documenten gestuurd naar alle belanghebbenden. Er is op geen enkele wijze informatie achtergehouden.

Het evaluatierapport staat inmiddels op de website van het ministerie van VenJ.

4. Waarom hebben de cruciale bevindingen, signalen en aanbevelingen niet geleid tot maatregelen?

Ik heb de handschoen op het gebied van het stelsel voor het bezit en gebruik van vuurwapens opgepakt. De bevindingen van de OVV dat geconstateerde problemen te weinig prioriteit kregen, hebben de noodzaak daarvoor aangetoond. Ik geef het stelsel nu de prioriteit die het verdient en ik versterk het. De versterking heeft ten doel er beter voor te zorgen dat legale wapens alleen in het bezit komen van degenen die aan kunnen tonen met een dergelijke verantwoordelijkheid om te kunnen gaan.

5. Waarom is het bewuste rapport na de gebeurtenissen in Alphen niet openbaar gemaakt?

6. Waarom is het bewust rapport niet aan de Onderzoeksraad voor de Veiligheid openbaar gemaakt, in handen gesteld?

Ik heb de OVV voor het onderzoek zowel pro-actief als op hun verzoek alle informatie verstrekt die benodigd zou kunnen zijn om een gedegen onderzoek te kunnen voeren. Onder andere het evaluatierapport is aan de Onderzoeksraad Voor Veiligheid gegeven. Ik heb geen aanleiding gezien specifiek dit aan de Onderzoeksraad Voor Veiligheid verstrekte document, het evaluatierapport van de CWM 2005, separaat openbaar te maken. (zie ook 1)