Ophef over verkoop gigantische bunker van nazibaas: 'Je wil toch niet dat dit een wellness wordt?'

Het oogt onschuldig, de boerderij tussen Wassenaar en Den Haag. Maar onder de dakpannen ligt een gigantische bunker verscholen, die gebouwd werd voor nazibaas Arthur Seyss-Inquart. Nu dreigt de bunker verkocht te worden.

De schuilplaats uit de Tweede Wereldoorlog staat leeg en het rijksvastgoedbedrijf ligt wil hem verkopen. Maar dat stuit op weerstand.

Wellness, restaurant of hotel?

"Wil je hier gaan slapen, wil je gaan eten, wil je een wellnesscentrum? Dat is niet passend", zegt Ronald Klomp, van WO2 Sporen. Die stichting wil dat de bunker niet verkocht wordt, omdat ze bang zijn dat er activiteiten gaan plaatsvinden die geen recht doen aan het gebouw. Die angst lijkt niet geheel ongegrond. Zo leek het een tijdje zelfs mogelijk om een crematorium te beginnen in de bunker. "Maar dat ging niet vanwege milieuregels. Het is te vervuilend. Maar niet omdat het smakeloos zou zijn."

Het is 75 jaar geleden dat de Neurenberger-processen begonnen, waar Arthur Seyss-Inquart als oorlogsmisdadiger ter dood werd veroordeeld. "De overlevenden zijn nog niet allemaal overleden. Dit gebouw moet juist bijdragen aan de bewustwording voor toekomstige generaties, dat we altijd oplettend moeten zijn en niemand moeten uitsluiten", benadrukt Klomp.

Hongerwinter door Seyss-Inquart

Seyss-Inquart was rijkscommissaris en de hoogst geplaatste nazi in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onder zijn leiding zijn meer dan honderdduizend Joden weggevoerd naar werkkampen en gaskamers. Ook de Hongerwinter zouden we aan hem te danken hebben gehad, omdat Seyss-Inquart de binnenvaart stillegde en zo de voedseltoevoer stagneerde.

"De bunker was compleet zelfvoorzienend. Er was een waterreservoir, septic tank en een enorme dieselgenerator", vertelt Klomp, terwijl hij om het enorme gebouw van 60 bij 30 meter loopt. Met een groot hek en prikkeldraad is het ontoegankelijk gemaakt voor het publiek.

Het geld eruit willen halen

In de Nota van Uitgangspunten voor verkoop staat omschreven welke functies het gebouw mogelijkerwijs zou kunnen krijgen. Klomp leest voor: "Beperkte bewoning, bijvoorbeeld naast een atelier, theater of iets dergelijks, luxe logies, hoog segment restaurant, wellness. Dat staat er allemaal zo specifiek in omschreven", zegt hij geïrriteerd. Het document kreeg hij via een Wob-verzoek boven tafel.

Zelfs voor het symbolische bedrag van een euro zou hij de bunker niet kopen, zegt Klomp. Het achterstallig onderhoud loopt in de miljoenen. "Dat is de reden waarom ik zo alert ben. Degene die het koopt, zal heel snel het geld eruit willen halen."

Politiek

WO2 Sporen vindt het CIDI en de SP aan zijn zijde. SP'er Sandra Beckerman gaat in de Tweede Kamer een motie indienen, waarmee ze de verkoop van de bunker wil tegenhouden. "Overigens kan dat ook eenvoudig via een ministerieel besluit. De verantwoordelijke staatssecretaris Raymond Knops (CDA, red.) kan gewoon die knoop doorhakken", voegt Klomp er nog aan toe.

Omwonenden reageren nonchalant op de plannen voor de bunker. Een oudere overbuur benadrukt dat hij vooral geen overlast wil van te veel verkeer. "Dat symbolische, daar heb ik niet zoveel mee. Ze mogen het ook afbreken." Een andere man vindt het prima als er bijvoorbeeld een zwembad in komt. "Seyss-Inquart was natuurlijk een boef, er waren er velen, maar om dan jarenlang al die gebouwen maar zo te laten, vind ik te ver gaan." Een buurvrouw vindt dat het voorlopig met rust gelaten moet worden, ter nagedachtenis aan alles wat er gebeurd is. "Tot het over 50 jaar een ver-van-mijn-bed-geschiedenis is geworden. Dan kan er een wellness in", zegt ze lachend.