Ongelijkheid op de werkvloer: 'Dikke mensen moeten harder werken dan slanke'

'Dikke mensen zijn lui' is het hardnekkige vooroordeel over mensen met overgewicht. Maar volgens wetenschapper Dide van Eck is het tegendeel waar: ze moeten juist veel harder werken.

Van Eck is onderzoeker aan de Radboud universiteit en deed onderzoek naar dikke mensen binnen organisaties. "Ik zeg expres 'dik'. Overgewicht is een medische term, en ik benader het vanuit een sociologisch perspectief. Het wordt ook tijd om de negatieve lading van het woord af te halen. 'Dik' is hetzelfde als 'klein' of 'lang'."

'Dik? Eigen schuld!'

"Veel mensen denken bij het zien van dikke mensen al snel: eigen schuld. Maar dat sommige mensen er simpelweg niks aan kunnen of willen doen, is minder geaccepteerd." Uit haar onderzoek blijkt dat dikke mensen constant te maken hebben met ongelijkheid en vooroordelen op de werkvloer. En dat deze discriminatie ook geaccepteerd is.

De stereotype vooroordelen waar dikke mensen mee te maken krijgen zijn niet mals. "Ze zijn vaak ziek, lui en dom. Maar ook heerst de gedachte dat het de eigen schuld is. En dan denken werkgevers: als je al niet voor jezelf kunt zorgen, hoe kun je dan op het werk dingen voor elkaar krijgen?"

Hard werken om geaccepteerd te worden

Dikke mensen gaan hier op verschillende manieren mee om. "Bijvoorbeeld door zich heel erg te verstoppen, proberen niet zichtbaar te zijn, altijd in zwart gekleed te gaan." Maar ook overcompenseren behoort tot het repertoire. "Dikke mensen proberen dan juist te laten zien dat ze heel slim zijn of heel hard kunnen werken."

"Ook kunnen ze hun uiterlijk extreem gaan verzorgen en er altijd heel netjes uit gaan zien." Volgens Van Eck is het vooroordeel dat dikke mensen lui zijn dus echt niet waar. "Het is het tegenovergestelde. Dikke mensen moeten ontzettend hard werken om geaccepteerd te worden."

Zwaarlijvigheid pakt bij mannen soms positief uit

Hoewel mannen ook last hebben van deze vooroordelen, treft het vooral vrouwen. "Voor sommige mannen pakt hun zwaarlijvigheid zelfs positief uit op de werkvloer. In leidinggevende posities kan het helpen om een soort overwicht te hebben op collega's." Bij vrouwen zijn de schoonheidsnormen een stuk strenger. "Die hebben er daarom meer last van", zegt de onderzoeker.

Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau uit 2014 blijkt dat het vinden van een baan moeilijker is voor dikke mensen. "Werkgevers vragen zich af of een dik iemand wel een representatieve functie heeft voor het bedrijf", verklaart Van Eck. "Maar dikke mensen solliciteren zelf ook minder snel. 'Eerst die kilo's eraf', is de gedachte. "Dikke mensen vinden niet alleen minder snel een baan, ze verdienen ook minder en komen vaker terecht in banen voor lager opgeleiden."

'Een dik persoon kan een gezond leven leiden'

Van Eck ziet wel steeds meer mensen die in opstand komen tegen deze ongelijkheid. Ze ziet ook een belangrijke rol voor werkgevers. "We moeten kritisch kijken naar de gezondheidsprogramma's die in veel organisaties draaien. Die kunnen extra druk leggen op dikke mensen, en dat werkt juist averechts." Werkgevers moeten zich sowieso niet met je gewicht bemoeien, vindt ze. Ze kunnen wel de werkomgeving aanpassen, bijvoorbeeld door te zorgen voor comfortabele stoelen.

De connectie die we vaak leggen tussen dik zijn en ongezond zijn, klopt niet altijd, vindt Van Eck. "Ik ben geen medisch onderzoeker; maar er is veel onduidelijkheid of slank gelijk staat aan fit. Een slank persoon kan er een ontzettend ongezonde levensstijl op na houden. En een dik persoon kan een gezond leven leiden."