Onderhandelingen over vergoedingen voor zorg nog steeds bezig: 'Mensen kunnen in problemen komen'

Meer mensen dan ooit zijn van zorgverzekeraar gewisseld. Best opmerkelijk, want de onderhandelingen tussen zorgaanbieders en verzekeraars over de vergoedingen zijn nog steeds gaande, ook al is het al half januari.

Een terugkerende vraag aan het eind van elk jaar: overstappen naar een andere zorgverzekeraar of niet? De hoogte van de premie kan meespelen bij de keuze; die wordt in november bekend gemaakt. Maar wat er vergoed wordt, bij welke zorgaanbieder, daarover wordt in de laatste maand van het jaar altijd nog volop onderhandeld door verzekeraars en zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen, ggz-instellingen en apotheken.

Perfecte storm

Dit jaar spant de kroon, want halverwege januari worden er nog steeds gesprekken gevoerd over de vergoedingen. Dat betekent dat voor veel mensen nu nog niet duidelijk is of hun verzekering de behandeling vergoedt in bijvoorbeeld hun ziekenhuis van voorkeur. Volgens gezondheidseconoom Xander Koolman zijn er drie verklaringen waarom de onderhandelingen dit keer zo lang duren.

"Zorginstellingen hebben te maken met hogere kosten. Denk aan personeelstekorten waardoor zzp'ers ingehuurd moeten worden, en de hogere energierekening. Daarnaast zien verzekeraars dat consumenten op de prijzen letten. En we hebben het Integraal Zorgakkoord waardoor dingen gaan veranderen. Die combinatie maakt de perfecte storm waardoor het heel lastig wordt om contracten rond te krijgen."

Forse rekeningen

"Eigenlijk is het iets wat we andere jaren ook zien", zegt Koolman. "Er worden toezeggingen gedaan van de verzekeraar richting de verzekerden, maar het contract komt dan pas maanden later. Alleen dit jaar is het wel erg laat. En dit jaar hebben we ook meer mensen met een beperktere verzekering, waardoor mensen in de problemen kunnen komen."

Je ziet dat zorgverzekeraars proberen om het probleem te verzachten, zegt Koolman. Maar niet alle zorgaanbieders melden aan de consument dat ze geen contract hebben met de verzekeraar van de consument. "Dat kan leiden tot forse openstaande rekeningen voor iemand die zorg nodig heeft."

Communiceren niet vastgelegd

Kun je dan nu nog overstappen, als je erachter komt dat jouw verzekeraar toch geen contract blijkt te hebben met het ziekenhuis bij jou in de buurt? "Nou, dan wordt gezegd: u wist als verzekerde wel welke contracten al rond waren", vertelt Koolman.

"De enige manier waarop dit goed gaat werken is dat, als je naar een ziekenhuis gaat, je óf niks hoort, want je verzekeraar heeft een contract; óf dat de zorgaanbieder het aan je meldt als dat niet zo is. Dan kom je achteraf niet met verrassingen te zitten. Maar dat stukje hebben wij niet goed geregeld in Nederland."

Wanneer is spoed echt spoed?

Heb je spoedzorg nodig, dan kun je bij elk ziekenhuis terecht en is dat ook verzekerd. "Maar wat onduidelijk is, is wanneer spoed geen spoed meer is", vertelt Koolman. Dan krijg je dus toch achteraf een rekening.

"Ik ken een verhaal van iemand die bevallen was in het ziekenhuis en dat daarna de baby in een couveuse moest. Ze kreeg een enorme rekening omdat dat overging van spoedzorg naar zogeheten planbare zorg", vertelt Koolman.

Toch geen contract meer

Kan het ministerie niet eisen dat onderhandelingen afgelopen moeten zijn op een bepaalde tijd? "Dan wordt gezegd dat dat in het voordeel kan werken van de zorgaanbieder, zegt het ministerie. Maar als er een vaste datum is, geeft dat wel een prikkel voor ziekenhuizen om tijdig een contract rond te maken", zegt Koolman.

"Maar wat het echte effect zou zijn van zulke maatregelen durf ik niet te voorspellen."

Nog maanden duren

Volgens de wet is in Nederland geregeld dat voor elke verzekerde met elke polis, basiszorg binnen redelijke afstand en binnen een redelijke termijn beschikbaar is. "Dus er is altijd een oplossing, maar de nare situatie is dus dat mensen denken dat het ziekenhuis verzekerd was, omdat dat vorig jaar ook zo was, maar dat het dan ineens niet zo blijkt te zijn."

Het kan volgens gezondheidseconoom Koolman nog wel maanden duren voordat de onderhandelingen tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders zijn afgerond.