Wie een klein budget heeft, kan op de markt nog alle kanten op. Ondanks de inflatie liggen de prijzen er een stuk lager dan in een gemiddelde supermarkt, zeker voor groenten en fruit. Toch zorgt dat niet voor een stormloop van nieuwe marktbezoekers.
Vijf avocado's voor 1 euro, een doosje druiven voor een kwartje of 2 euro per kilo perziken. Het is een greep uit de aanbiedingen na een rondje op de centrummarkt in Rotterdam, de op een na grootste markt van Nederland.
Prijsstijgingen
Waarom liggen de prijzen er over het algemeen lager dan in supermarkten? "Ik moet wel", begint de Rotterdamse Natasja de Leeuwe, die al jaren een groente- en fruitkraam in de binnenstad runt. Ze zag de afgelopen tijd de nodige veranderingen in haar bedrijfsvoering vanwege de prijsstijgingen.
"De inflatie voelen we allemaal, ik ook. De kosten die ik maak zijn flink gestegen, denk aan transport en energie. Dat wordt allemaal doorberekend in de inkoopprijs van de producten die ik verkoop", zegt ze. Toch heeft ze haar prijzen weinig mee laten stijgen, terwijl supermarkten hun prijzen wel verhoogden en waar boodschappen voorlopig duur blijven.
Klanten verliezen
Daardoor maakt Natasja minder winst. En nu was haar werk al geen vetpot. De reden dat ze haar prijzen niet mee verhoogt, is simpel, zegt ze. "Als ik dat doe, verlies ik klanten. Bezoekers van de markt hebben over het algemeen niet zoveel te besteden", vertelt de koopvrouw, terwijl ze ondertussen een klant helpt.
Klagen wil ze niet, zegt ze er direct achteraan. Zo steekt ze niet in elkaar. Ook wil ze absoluut niet op zoek naar iets anders. "Ik heb met mijn volle verstand voor dit vak gekozen. Het is hartstikke leuk en ik wil niet in loondienst. Het is nu even aanpoten, de tijd uitzingen en hopen dat de kosten omlaag gaan."
Stiekeme prijsverhogingen
Opvallend vindt Natasja het dat niet meer mensen naar de markt komen, die vanwege de prijsstijgingen extra op hun uitgaven letten. Ze heeft het zelf in ieder geval niet drukker zien worden op de markt. Gek eigenlijk, zegt ze. "Omdat er op de markt geen sprake is van stiekeme prijsverhogingen."
Als voorbeeld noemt de Rotterdamse marktkoopvrouw 'krimpflatie', waarbij producenten de inhoud van een product verkleinen, maar de prijs niet verlagen. "Dat heb je hier niet, want groenten en fruit zijn niet verpakt. Wat je ziet, is wat je krijgt", zegt Natasja, terwijl een nieuwe klant komt aangelopen. Het is Caroline Bejvl, een van haar vaste klanten.
Alles bij één winkel kopen
Bejvl bezoekt al zo'n 40 jaar de markten in de stad. "Je wordt op de markt niet bedonderd", zegt ze. "Maar toch zie ik niet dat meer mensen hun groenten en fruit zijn gaan halen op de markt. Dat verbaast me", zegt ze.
"Deze week nog kwam ik mijn buurvrouw tegen in de supermarkt. Ik zag dat er bij haar allemaal groenten uitstaken in haar karretje. Dus ik vroeg: 'Waarom koop je dat hier? Om de hoek is nu de markt, dat is veel goedkoper!' Maar ze gaf aan dat ze het gemakkelijker vond op deze manier: alles bij één winkel halen."
Gemakzucht
"Dat gemak, misschien is dat het. Even moeite doen, dat doen de meeste mensen liever niet. Maar de verschillen zijn soms enorm. Net nog zag ik negen flinke mango's voor 2 euro! Je kunt echt koopjes vinden hier. Zeker wat later op de dag. Ja, je moet er misschien even voor omlopen, maar het gaat niet alleen om de prijs."
Caroline wijst op het grotere aanbod op de markt vergeleken met supermarkten. Zo staan er alleen al tientallen groente- en fruitkramen op de Rotterdamse centrummarkt. "Je moet niet dagen van tevoren plannen wat je die week wil eten. Maar kom je hier om 16 uur, dan kun je voor een paar euro met een karretje vol groenten naar huis. Daar kun je leuke dingen mee doen, hoor."
Niet alles op voorraad
Op steenworp afstand van de groentekraam van Natasja staat de jonge Abdelhakim in zijn eentje in een tent vol kleurige producten. Hij beaamt wat Caroline zegt: vooraf een boodschappenlijst maken, naar de markt en verwachten dat je alles voor een zachte prijs kunt kopen? Geen goed idee, zegt hij.
Je moet er rekening mee houden dat groentekramen niet altijd alles op voorraad hebben. "Voor ons is het ook altijd maar de vraag wat we die dag aanbieden. De ene dag kom je hier voor de komkommers, de andere dag voor de paprika's. Dat is maar net waar veel aanbod van was en we voor een mooie prijs hebben kunnen inkopen."
Omzetcijfers markt en supermarkt
Uit een recente analyse van onderzoeksbureau GfK tot en met juni 2023 blijkt dat momenteel een derde van de Nederlandse huishoudens weleens aankopen doet op de markt. Dat aantal is ten opzichte van vorig jaar met 1 procent gestegen, al is niet duidelijk of die kleine groei aan marktbezoekers door inflatie komt.
Tot veel meer omzet leidden die extra bezoekers overigens niet. Met een omzetstijging van zo'n halve procent in de laatste helft van 2022 en eerste helft van 2023 lopen marktverkopers flink achter op supermarkten. Die boekten in een jaar tijd vanwege de prijsstijgingen gemiddeld ruim 8 procent meer omzet.
De gemiddelde prijzen op de markt stegen in een jaar met 11,5 procent wel fors, al bleef die prijsontwikkeling lager dan de prijsstijging in supermarkten in dezelfde periode (11,9 procent).
Doorberekenen in verkoopprijs
Ook Abdelhakim merkt de invloed van de inflatie, nu groothandelaren de inkoopprijzen hebben verhoogd vanwege de gestegen kosten. Dat moet hij doorberekenen in zijn eigen verkoopprijs. "Maar hoewel de prijzen ook op de markt omhoog gaan," zegt hij, "blijven ze hier over het algemeen een stuk lager dan bij een supermarkt."
Toch maakt hij zich zelf ook wel eens schuldig aan het kopen van groenten en fruit in de supermarkt. "Dan denk ik gelijk: 'Nou, met hetzelfde geld kan ik echt het dubbele halen op de markt'. Maar dan is het niet anders. Het is al laat, of je bent iets vergeten, bijvoorbeeld."
Drukker
Overigens merkt Abdelhakim, in tegenstelling tot Natasja en Caroline, wel dat meer mensen naar de markt zijn gekomen. Het is in zijn kraam in ieder geval drukker geworden, zegt hij. "En die mensen spreken dat ook uit, hè."
"Vaak hoor ik ze zeggen: 'Ik ging vroeger niet zo vaak naar de markt, maar nu ga ik voor mijn groente en fruit.' Dat zijn vooral de mensen die een marktbezoek in eerste instantie als uitje zagen. Ze haalden een visje of een patatje. Maar als ze langs de kramen liepen, viel hen de prijsverschillen ook op. Daardoor slaan zij nu standaard hun groenten hier alvast in."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.