Er is veel animo voor de langverwachte partij van Pieter Omtzigt, maar hij wil zelf liever niet gelijk te veel zetels. Kiezers hebben daar wel begrip voor, maar zijn massaal teleurgesteld als hij zich niet overal verkiesbaar stelt.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder duizenden kiezers die op Pieter Omtzigt willen stemmen.
Niet de meeste zetels halen
Na lang wachten maakte Omtzigt zondagavond bekend onder de naam Nieuw Sociaal Contract mee te willen doen aan de komende Tweede Kamerverkiezingen.
Zijn doel is niet per se de meeste zetels te halen of zelf premier te worden, terwijl hij in de peilingen wel die potentie heeft. Uit eerdere cijfers van EenVandaag en Ipsos blijkt dat 3 op de 10 kiezers oren hebben naar zijn partij.
'Terughoudendheid straalt angst uit'
Omtzigt denkt daarom na over hoe hij zijn zetelaantal zou kunnen beperken. Een mogelijkheid is mee te doen in een beperkt aantal kieskringen. De partij van Omtzigt is in zo'n geval niet overal aan te vinken in het stemhokje, tot grote teleurstelling van kiezers die op hem wíllen stemmen. 87 procent van die kiezers zou het jammer vinden als ze in november zijn partij niet kunnen aanvinken.
"Nu hij heeft gekozen voor een eigen partij, moet hij er ook voor gaan. Deze terughoudendheid straalt angst uit", reageert een Omtzigt-stemmer. Voor veel Omtzigt-kiezers is dat mogelijk een reden om definitief af te haken op de politiek: "Belachelijk, ik vind het niet democratisch als er van tevoren bepaald is op wie ik mag stemmen. Dan ben ik helemaal klaar met de politiek."
Persoon belangrijker dan inhoud
Dat kiezers hun hoop hebben gevestigd op de persoon Pieter Omtzigt wordt ook duidelijk als gevraagd wordt naar de redenen voor het stemmen op een partij. Als enige achterban vinden zij de leider van de partij belangrijker dan de inhoud. 70 procent van hen is vanwege zijn persoon van plan op die partij te stemmen. Bij andere partijen is dat slechts de helft daarvan (36 procent).
En gemiddeld stemt 76 procent op een partij vanwege de inhoud, maar bij Omtzigt-kiezers is dat een stuk lager: 52 procent. Verder stemt een kwart van de Omtzigt-kiezers (27 procent), vaker dan andere kiezers, op zijn partij uit protest tegen het (demissionaire) kabinet.
Begrip voor afslaan premierschap
Er is wel begrip voor zijn streven om niet de grootste partij te worden. Bijna al zijn kiezers (92 procent) kunnen daarin meegaan. "Dit is heel verstandig. In het verleden is het te vaak fout gegaan met nieuwkomers, kijk naar de LPF of Forum voor Democratie", schrijft iemand.
"En ik vind het ook nog eens heel sympathiek. Dit laat zien dat hij niet uit is op macht, maar inhoudelijk wil sturen waar nodig."
Inhoudelijke doelen
3 op de 10 kiezers (31 procent) denken dat hij eigenlijk de grootste moet zijn om de inhoudelijke doelen die hij heeft, zoals een nieuwe bestuurscultuur en meer bestaanszekerheid, te verwezenlijken.
Verder ziet Omtzigt het niet zitten om zelf premier te worden. Hij wil liever fractievoorzitter in de Tweede Kamer zijn, liet hij vandaag weten. Ook dat is voor zijn kiezers geen breekpunt. Een derde (33 procent) vindt het belangrijk dat hij dat zelf wil worden, maar de meesten (57 procent) vinden dat niet zo of helemaal niet belangrijk.
Zorg, vertrouwen, identiteit
Omtzigt wil zich met zijn partij vooral richten op een nieuwe bestuurscultuur, een thema waar zijn kiezers veel waarde aan hechten. Na gezondheidszorg (62 procent) is het herstel van vertrouwen van de burger in de politiek (47 procent) voor Omtzigt-stemmers het belangrijkste politieke thema. Dat is een veel hoger cijfer dan bij kiezers van andere partijen.
Verder hopen kiezers dat Nieuw Sociaal Contract zich uitspreekt over Nederlandse identiteit, normen en waarden. 40 procent van de kiezers die op Omtzigt willen stemmen, vindt dat een urgent politiek thema.
Over dit onderzoek
De uitslagen beschreven in deze analyse komen uit twee onderzoeken onder potentiële kiezers van Pieter Omtzigt uit het Opiniepanel. Het eerste onderzoek is gehouden van 9 tot 13 augustus 2023, voordat bekend werd dat Pieter Omtzigt een eigen partij op wil richten.
Het tweede onderzoek is gehouden op maandag 21 augustus, nadat Omtzigt met zijn aankondiging kwam. Aan de onderzoeken deden respectievelijk 3.522 en 4.642 kiezers mee die op een partij van Omtzigt willen stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen.
De onderzoeken zijn na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.