Rob Jetten van D66 zorgde er met zijn bijdrage in de Eerste Kamer voor dat de benoeming van burgemeesters uit de grondwet wordt geschrapt. Voor ons land uniek, maar daar buiten niet echt. VVD-prominent Frits Huffnagel beweerde namelijk in Pauw dat Nederland één van de laatste landen zonder gekozen burgemeester is. Maar is dat inderdaad zo?
Hoogleraar bestuurskunde Bas Denters van de Universiteit Twente snapt de discussie niet helemaal. Nederland heeft volgens hem namelijk al een gekozen burgemeester. "We hebben een systeem van een indirect gekozen burgemeester, via de gemeenteraad. Dat komt in veel andere landen ook voor."
Direct of indirect gekozen
De direct gekozen burgemeesters kom je lang niet overal in Europa tegen, legt universitair hoofddocent bestuurskunde Linze Schaap uit. "Er zijn inderdaad twee types, indirecte verkiezingen via de gemeenteraad en burgemeesters die door de bevolking worden gekozen. Dat is dus de rechtstreekse verkiezing van een burgemeester. Als we dat laatste onder de ‘gekozen’ burgemeester verstaan, dan kun je niet zeggen dat bijna alle landen zo’n systeem hebben."
Schaap geeft ook nog wat voorbeelden van de stand van zaken in Europa. "Als we naar de ons omringende landen kijken, dan zie je in Duitsland bijna overal een rechtstreeks gekozen burgemeester. Engeland heeft zowel rechtstreeks gekozen als indirecte systemen. Frankrijk en Spanje hebben alleen burgemeesters die door de gemeenteraad zijn aangesteld. Dus het is zeker niet zo dat ze in de landen om ons heen allemaal rechtstreeks gekozen worden."
Niet het laatste land
Het is duidelijk, Nederland loopt op dit gebied zeker niet achter, zoals Frits Huffnagel beweerde in Pauw. Dat komt dus door twee redenen: Nederland heeft al gekozen burgemeesters, weliswaar indirect, én ook de rechtstreeks gekozen burgemeesters zijn lang niet overal in Europa de norm.
Dat neemt niet weg dat veel Nederlanders er voor zouden zijn als de burgemeester direct wordt gekozen. 57 procent van de leden van het EenVandaag Opiniepanel vindt dat Nederland over zou moeten gaan op het direct kiezen van burgemeesters.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.