Na de inval van Rusland in Oekraïne wil Nederland in 2030 ongeveer twee keer zoveel windmolens op de Noordzee neerzetten als eerder was gepland. Daarvoor zijn extra mensen en schepen nodig. Maar de havens, zoals die in IJmuiden, barsten uit hun voegen.
Drie gele, brede schepen liggen er in de haven van IJmuiden. Ze zijn van de firma Windcat Boatworks. De schepen lijken een beetje op catamarans, maar dan zonder mast. Hun functie wordt eigenlijk pas duidelijk al je naar binnen gaat en allemaal lege banken ziet: het zijn passagiersschepen.
Vertienvoudiging
Maar het gaat hier niet om normale passagiersschepen. Deze boten worden gebruikt om technici te vervoeren. "Deze drie schepen zijn voor energiebedrijf Vattenfall, dat momenteel de windmolens van het Windpark Hollandse Kust Zuid aan het bouwen is", vertelt directeur Willem van der Wel van Windcat Boatworks. "Er kunnen maximaal 24 mensen per schip mee."
Bij dat aantal zal het niet blijven. "De technici die we nu dagelijks vervoeren zijn nu bezig met de bouw, maar straks moeten er ook mensen op en neer voor onderhoud." En het gaat nog veel drukker worden, gekeken naar de Nederlandse doelen voor windenergie op zee. "Dan praat je over een vertienvoudiging, misschien nog wel meer."
'Alle havens lopen vol'
Naast alle bestaande olie- en gasplatformen moeten de komende jaren ook honderden windmolens gebouwd worden in de Noordzee. "Dit soort projecten nemen ruimte in beslag en dat betekent dat andere activiteiten een beetje moeten opschuiven", vertelt Van der Wel.
Veel van die activiteiten komen op het bordje van directeur Peter van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden. In zijn haven liggen steeds meer schepen van de duurzame energiesector. "Ik denk dat nog onvoldoende onderkend wordt dat de toename van al die activiteit op zee kan leiden tot een enorme toename van kade- en haveninfrastructuur", zegt hij. "Snel staan we er volstrekt onvoldoende bij. Of je nou langs de Engelse oostkust kijkt of langs de Nederlandse kust, je ziet al die havens vollopen."
Onderdelen uit Europa en China
"Waar ik me vooral zorgen over maak is het installatiewerk", zegt Van de Meerakker. "Want daar staat nog niemand bij stil. Je hebt hele grote installatieschepen nodig om die enorm grote windmolens, die straks een capaciteit hebben van 12 megawatt, met enorme diameters van windbladen, te installeren."
Dat installatiewerk vraagt om een ingewikkelde logistieke puzzel. "De onderdelen - de turbine, de fundatiepalen, de windbladen - worden elders in Europa of zelfs in China geproduceerd en komen op speciale schepen naar de haven toe. Wij hebben in Nederland niet de beschikbare haventerreinen om die spullen neer te leggen om vervolgens het installatiewerk te verrichten op de Noordzee", zegt Van de Meerakker.
De Energiehaven
Van de Meerakker van Zeehaven IJmuiden heeft al wel een mogelijke oplossing in gedachten. Daar heeft hij samen met de gemeente Velsen, de Haven Amsterdam, de provincie Noord-Holland en Tata Steel aan gewerkt. "We hebben aan de noordzijde van het Noordzeekanaal een terrein gevonden, de oude Averijhaven. Dat is nu een slibdepot", legt hij uit. "Rijkswaterstaat is momenteel bezig om dat slibdepot op te schonen en wij zien mogelijkheden om daar 15 hectare haventerrein te realiseren, met 600 meter nieuwe kades."
Die Energiehaven, zoals ze haar willen noemen, heeft ook een positief milieuvoordeel, vertelt Van de Meerakker. "De vaartijden worden veel korter. Het installatieschip kan meteen naar die nieuwe haven toe varen en neemt zes complete windmolensets mee." Daarmee wordt ook tijd en geld bespaard. "Je kunt de sets in een veel kortere tijdcyclus installeren dan nu het geval is. Tegen lagere kosten."
De Noordzee: feiten en cijfers
Deze zee is 46 meter diep en 575.000 vierkante kilometer groot. La mer du Nord, Nordsjøen: behalve van 'ons' is de Noordzee ook van de Britten, de Belgen, de Fransen, de Duitsers en de Noren. En van 220 verschillende soorten vis. Het Nederlandse deel van de Noordzee wordt ook aangeduid als het Nederlands Continentaal Plat en is 58.500 vierkante kilometer (zestig keer de Veluwe). Hiervan is 3.600 vierkante kilometer scheepvaartroute.
Er staan 160 olieplatforms, er ligt 2.500 kilometer pijpleiding en 4.000 kilometer kabel. De Noordzee heeft Europa's grootste olie- en aardgasvoorraad. Er is 11 gigawatt aan windenergie gepland voor 2030 waarvan 2,5 al gerealiseerd en 1,5 in aanbouw. Er liggen ook nog eens 3000 scheepswrakken. En elk jaar komt er weer meer Noordzee bij. Volgens de laatste berekeningen ligt de Nederlandse zeespiegel in 2100 tussen de 39 en 94 centimeter hoger.
Omdat de Noordzee zo in de belangstelling staat, zoomen we deze week in op verschillende aspecten daarvan.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.