Nacht doorhalen om te leren voor examens? Niet verstandig, zeggen experts

De eindexamens voor de middelbare school zijn overal in volle gang. Iedere scholier bereidt zich daar op geheel eigen wijze op voor. Sommige leerlingen halen zelfs hele nachten door om te leren. Maar of dat efficiënt is, betwijfelen experts.

Docent Nederlands Arnoud Kuijpers was te gast op NPO Radio 1 om te praten over de eindexamens. Toen hij hoorde dat sommige leerlingen hele nachten doorhalen om te leren, zei hij: "Doe dat alsjeblieft niet. Als er iets slechter is tijdens de examens, dan is het wel een nacht doorhalen. De kans op een black-out vergroot en het is echt niet de goede manier om je voor te bereiden."

Feitjes

Is een avond van tevoren stampen inderdaad niet zinvol? Volgens hoogleraar Cognitie en Neurowetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen Hedderik van Rijn is dat een interessante vraag. Je moet namelijk twee dingen uit elkaar houden, zegt hij.

"Als je alleen maar gaat voor een hoog cijfer, dan kan het best nuttig zijn om een avond van te voren te stampen. Want alle informatie weet je dan misschien niet op lange termijn, maar herken je wel de dag erna op het tentamen. Als je echter wil onthouden voor de lange termijn, dan is een avond van tevoren stampen heel erg slecht."

Examen

Maar, let op: dat betekent niet dat het verstandig is om een nacht door te halen met leren voorafgaand aan een examen, waarschuwt de cognitie- en neurowetenschapper. Dat last-minute stampen is eigenlijk alleen handig bij het herkennen van simpele feitjes, zegt Van Rijn. Maar een examen gaat over veel meer dan enkel feitjes.

"Je gaat gewoon heel veel slechter scoren op alle inzichtvragen. En Nederlandse eindexamens gaan eigenlijk vooral over inzicht. Het kan dus wel voelen alsof je heel veel feitjes nodig hebt, maar door al die jaren school die je achter de rug hebt, weet je ook al heel veel. Je kunt daarom veel beter zorgen dat je oefent voor de inzichtvragen."

Aanpak

Volgens bijzonder hoogleraar Effectief Leren aan de Open Universiteit Gino Camp werkt leren voor iedereen anders. Maar er zijn wel een aantal methodes die bewezen effectief zijn, zegt hij.

"Spreid in ieder geval je leermomenten in de tijd. Dat betekent dat je op tijd moet beginnen en tijd tussen herhalingen moet plannen. Wat ook heel goed werkt is jezelf toetsen, denk aan oefentoetsen maken, jezelf laten overhoren en de lesstof uitleggen aan anderen. Dat zijn allemaal manieren die je goed kunnen voorbereiden op zo'n examen."

Leer actief

En leer vooraf actief, is het advies van Van Rijn. "Stel, je hebt een rij woordjes, waarbij aan de ene kant het Nederlandse woord staat en aan de andere kant het Duitse woord. Leg er dan een blaadje op en probeer écht actief op te halen wat die Duitse woorden zijn."

"Wat niet zo goed werkt, is de stof nog een keer bestuderen", vult Camp aan. "Hoewel veel leerlingen dat doen, houd je jezelf een beetje voor de gek. Je denkt namelijk dat je het weet, omdat je het herkent. Maar dat betekent niet dat je het op een toets kunt ophalen."

Inschattingsvermogen

Wanneer weet je eigenlijk of je klaar bent voor een examen? Die inschatting is volgens Camp niet eenvoudig. "Helaas hebben wij best wel moeite om ons eigen leren in te schatten."

"Bovendien hebben we ook moeite om in te schatten hoe goed de strategieën werken die we inzetten tijdens het leren." Camp raadt daarom aan om het oordeel uit te stellen voordat je besluit dat je iets snapt. "Kom er later even op terug, dan is je oordeel waarschijnlijk beter."