Peperdure wegprojecten zoals de aanpak van de Ring Utrecht moeten doorgaan, vindt minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur. Deskundigen vragen zich af hoe zinvol dat is.
Al meer dan 10 jaar wordt er over gesteggeld: de verbreding van de A12 en de A27 ten zuiden en oosten van Utrecht. Extra rijstroken moeten de doorstroming verbeteren en de verkeersveiligheid vergroten. De plannen leken in kannen en kruiken, maar minister Cora van Nieuwenhuizen werd vorig jaar teruggefloten nadat de Raad van State het Nederlandse natuur- en stikstofbeleid onderuithaalde.
Thuiswerken
Eerst moest worden onderzocht wat het wegproject voor gevolgen heeft voor de natuur. Maar inmiddels is dat onderzoek klaar. En dus zette Van Nieuwenhuizen het licht voor de verbreding van de Ring over een totale lengte van 20 kilometer gisteren definitief op groen.
Maar sinds de uitspraak van de Raad van State is er iets wezenlijk veranderd: door corona heeft het thuiswerken, noodgedwongen, een enorme vlucht genomen. Veel werknemers en werkgevers willen hier ook ná de pandemie mee doorgaan. In een enquête van werkgeversvereniging AWVN zei maar liefst 95 procent van de werkgevers dat thuiswerken de norm wordt, gemiddeld 2 dagen per week.
Niet rendabel
Wat betekent dat voor de drukte op de wegen? Is al dat extra asfalt dat Van Nieuwenhuizen wil aanleggen nog wel nodig? Volgens hoogleraar transportbeleid Bert van Wee moet dit eerst goed worden onderzocht. Hij adviseert de minister pas op de plaats te maken.
Minder files
Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, verwacht dat, wanneer Nederland snel uit de crisis komt, er over 5 jaar 10 procent meer verkeer op de weg zal zijn ten opzichte van 2019. Wanneer het herstel trager verloopt is dat nog steeds 5 procent meer verkeer. Daarbij is rekening gehouden met meer thuiswerken.
Wel wordt verwacht dat er in verhouding minder files zullen zijn, zo stelt ook vervoerseconoom Erik Verhoef. Een van de redenen hiervoor is dat we veel flexibeler met onze werktijd omgaan en dus om de ochtend- en avondspits heen bewegen. En dat terwijl extra asfalt juist bedoeld is om de capaciteit voor die piekmomenten te vergroten. Verhoef: "Wegen verbreden is daardoor ook heel duur. Je doet het eigenlijk maar voor een paar uur op de dag." Ook Verhoef maant daarom tot 'voorzichtigheid' bij beslissingen over wegverbredingen.
Drukte op snelwegen
Files zijn vrijwel verdwenen door de (gedeeltelijke) lockdowns in het voor- en najaar en de vlucht die het thuiswerken heeft genomen. We rijden niet eens heel veel minder dan vóór corona, maar we doen dat meer verspreid over de dag. De filezwaarte (lengte keer duur van de file) is daardoor nog maar 40 procent ten opzichte van vorig jaar, blijkt uit cijfers van de ANWB. Op de snelwegen in de provincie Utrecht ligt dat zelfs nóg lager: 35 procent. En dat terwijl de ANWB in de periode tot 15 maart nog een toename van de filezwaarte van 9 procent constateerde.
Koffiedik kijken
De Nijmeegse hoogleraar mobiliteit Henk Meurs werkt op dit moment in opdracht van minister Van Nieuwenhuizen aan een nieuwe capaciteitsanalyse waarin het thuiswerken als 'blijvertje' wordt meegenomen. Hoewel Meurs spreekt van koffiedik kijken, betwijfelt hij of de prognoses van het KiM kloppen. "Thuiswerken kan best een grotere groei laten zien dan het KiM voorspelt."
In zijn prognose kijkt Meurs verder dan een paar jaar. "Wij kijken naar de langere termijn, tot 2040." Behalve een toename in thuiswerken zouden meer mensen uit de Randstad naar het platteland verhuizen en speelt ook de ontwikkeling van nieuwe technologieën een belangrijke rol. "Het zou mij niet verbazen als een aantal weguitbreidingen moeten worden herzien."
Ring Utrecht
Toch tekende minister Van Nieuwenhuizen gisteren het Tracébesluit voor de verbreding van de Ring Utrecht. Het project is omstreden, omdat het door natuurgebied Amelisweerd loopt en er een 4 kilometer lange damwand moet worden aangebracht waarvoor honderdduizenden kuub beton en cement nodig zijn.
Ook was er kritiek op de cijfermatige onderbouwing van de noodzaak van het project. Die was gebaseerd op vier jaar oude prognoses van de te verwachten verkeerstoename. De commissie voor de milieueffectrapportage adviseerde de minister met actuelere cijfers te rekenen. Dat advies zegt Van Nieuwenhuizen nu opgevolgd te hebben. Pas over twee weken wordt de nieuwe onderbouwing gepubliceerd.
Meerderheid wil weguitbreidingen
In de Utrechtse Provinciale Staten tekent zich inmiddels een meerderheid af tegen het project. Zo krijgt een motie van PvdA en GroenLinks die vandaag wordt behandeld naar alle waarschijnlijkheid voldoende steun. Volgens beide partijen is het project ingehaald door de tijd.
Maar in de Tweede Kamer is er nog altijd een meerderheid voor het doorgaan met de weguitbreidingen, waaronder de Ring Utrecht. "Als corona er niet was geweest hadden we een enorme verkeerstoename gehad", zegt CDA-Kamerlid Wytske Postma. "Je ziet nu alweer dat het drukker is geworden. De wegen die we willen aanpakken zijn bewezen knelpunten. Die projecten zijn dusdanig belangrijk dat ik verwacht dat ze ook bij het spreiden van verkeer gewoon noodzakelijk zijn."
Ook SGP-Kamerlid en voormalig Rijkswaterstaat-directeur Chris Stoffer vindt het verstandig juist nu door te gaan met de weguitbreidingen. "Mijn indruk is dat het misschien wel drukker wordt dan vóór 2019 als corona een beetje klaar is. De beste tijd om wegen aan te leggen is nu het rustiger is op de weg. Dus we moeten gewoon doorgaan en ons boerenverstand gebruiken. We helpen het land heel lang achteruit als we het nu stilzetten, daar krijgen we spijt van."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.